شنبه: 1/ارد/1403 (السبت: 11/شوال/1445)

معنى قسط

راغب اصفهانى در مفردات می‌گوید:

«الْقِسْطُ هُوَ النَّصِیبُ بِالْعَدْلِ»؛[1]

«قسط، نصیب و سهم‌گذاری با عدالت است».

در لسان‌العرب[2] و تاج‌العروس[3] آمده است: قسط، عدل و حصه

 

و نصیب است. و گفته شده است: اِقساط (به كسر همزه) فقط عدل در قسمت است.

در حدیث آمده است:

«إِذا حَكَمُوا عَدَلُوا، وَإِذا قَسَّمُوا قَسَطُوا»؛[4]

«وقتى حكم برانند عدالت كنند، و زمانى‌كه قسمت كنند به عدالت قسمت نمایند و به عدل و انصاف نصیب و حصه بدهند».

ابوهلال عسكرى در الفروق‌اللغویه می‌گوید: فرق بین نصیب و قسط این است كه نصیب بر آنچه كمتر و زیادتر از استحقاق باشد، اطلاق می‌شود؛ ولى قسط حصه‌اى است كه به عدل و استحقاق معین شده است و گفته می‌شود:

«قَسَطَ الْقَوْمُ الشَّیْءَ بَیْنَهُمْ، إِذا قَسَّمُوهُ عَلَى الْقِسْطِ»؛[5]
«مردم چیزى را در میان خود قسط کردند، یعنی: زمانی‌که آن را بین خود به قسط و مساوات تقسیم كردند».

و جایز است كه گفته شود: قسط اسم است از براى عدل در قسمت و گفته شده است: قسط آن نصیبى است كه شخص استحقاق آن را دارد و به آن نیازمند است.

 


[1]. راغب اصفهانى، مفردات، ص403.

[2]. ابن منظور، لسان‌العرب، ج7، ص377.

[3]. زبیدى، تاج‌العروس، ج10، ص378 - 379.

[4]. طبرانى، المعجم‌الاوسط، ج3، ص83؛ همو، المعجم‌الصغیر، ج1، ص80. 

[5]. عسکرى، الفروق‌اللغویه، ص541.

موضوع: 
نويسنده: 
کليد واژه: