این اصحاب، برگزیدگانی بودند كه از پیش برای چنین امتحانی آماده شده بودند و در درك این فضیلت از همة بزرگان و اصحاب پیغمبر(ص) و یاران امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) و امام‌حسن(علیه‌السلام) كه در آن عصر زنده بودند، پیشی گرفته و بر همه، فضیلت، بلندی و رتبت یافتند.
در كتاب بصائرالدرجات از حذیفة بن اسید غفاری قریب به این مضمون نقل شده است كه:
پس از اینكه حضرت مجتبی(علیه‌السلام) از كوفه به سمت مدینه عزیمت كرد من در التزام ركاب آن حضرت بودم و شتری را دیدم كه باری بر آن است و پیشاپیش حضرت، حركت می‌كند. به حضرت عرض كردم: «جُعِلْتُ فِدَاكَ (فدایت شوم)! مگر بار این شتر چیست كه شما به آن توجه دارید و آن را زیر نظر قرار داده‌اید؟. فرمود: «طومار اسامی شیعیان ماست». گفتم: فدایت شوم! می‌شود آن را به من نشان بدهی تا نام خودم را در آن ببینم؟. فرمود: «آری! فردا صبح نزد من بیا». از آنجا كه من خود
خواندن نمی‌دانستم، برادرزاده‌ام را به همراه خویش بردم. حضرت مجتبی(علیه‌السلام) فرمود: «این جوان كیست؟». عرض كردم: برادرزادة من است؛ او را آورده‌ام تا نام مرا در آن طومار ببیند. حضرت مرا امر به نشستن فرمود و دستور داد آن دیوان و دفتری را كه در میانه است بیاورند. برادرزاده‌ام در آن نگریست و گفت: عمو! اسم من در این صحیفه است. گفتم: من تو را آورده‌ام تا نام من را بجویی و تو نام خود را می‌خوانی؟. جوان چند برگی را ورق زد و سپس نام مرا نیز در آنجا پیدا كرد. من از این در تعجب ماندم كه چگونه نام او پیش از نام من ثبت شده بود تا اینكه آن جوان در ركاب حضرت سیّدالشّهدا(علیه‌السلام) افتخار شهادت یافت و راز آنكه اسم او را در ورق‌ها پیش از نام عمویش، حذیفه ثبت كرده بودند، معلوم شد.[1]
شاید از این جهت باشد كه وقتی ابن‌عباس حِبر امّت به ترك ملازمتِ ركابِ سیّدالشّهدا(علیه‌السلام) در سفر به كربلا مورد عتاب و ملامت قرار گرفت، جواب داد: إِنَّ أَصْحَابَ الْحُسَیْنِ لَمْ یَنْقُصُوا رَجُلاً وَلَمْ یَزِیدُوا رَجُلاً نَعْرِفُهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ مِنْ قَبْلِ شُهُودِهِمْ؛[2] اسامی اصحاب امام‌حسین(علیه‌السلام) را از قبل می‌دانستیم، نه یک نفر كم و نه یک نفر زیاد.
و از محمد بن حنفیه نقل است كه گفت: «إِنَّ أَصْحَابَهُ عِنْدَنَا لَمَكْتُوبُونَ بِأَسْمَائِهِمْ وَأَسْمَاءِ آبَائِهِمْ»؛[3] اصحاب امام‌حسین(علیه‌السلام) در نزد ما با اسامی خود و پدرانشان مشخص بود.
سَلَامُ اللهِ عَلَیْكَ یَا أَبَا عَبْدِاللهِ وَعَلَی الْأَرْوَاحِ الَّتِی حَلَّـتْ بِفِنَائِكَ عَلَیْكُمْ مِنِّی سَلَامُ اللهِ یَا لَیْتَنِی كُنْتُ مَعَكُمْ فَأَفُوُزُ فَوْزاً عَظِیماً.
[1]. صفار، بصائرالدرجات، ص192ـ193.
[2]. ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج4، ص53؛ بحرانی، مدینة معاجز الائمة الاثنی‌عشر(علیهم‌السلام)، ج3، ص503ـ504؛ مجلسی، بحارالانوار، ج44، ص185؛ سماوی، ابصارالعین، ص13.
[3]. ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج4، ص53؛ بحرانی، مدینة معاجز الائمة الاثنی‌عشر(علیهم‌السلام)، ج3، ص503ـ504؛ مجلسی، بحارالانوار، ج44، ص185؛ سماوی، ابصارالعین، ص13.