بديهي است كه هنگامي ميتوان به‌طور تحقيق در اطراف ارزش و هدف و علل قيام و نهضتي اظهار نظر كرد كه شخصيّت رهبر آن قيام را شناخته و از اخلاق و فضايل و علم و معارف و محيط و سوابق زندگي او آگاه باشيم، و اگر پيرامون يك نهضت، پيش از شناختن شخصيّت صاحب آن، نظري بدهيم قابل اعتماد نخواهد بود.
مثلاً در شناختن حقيقت دعوت اسلام، علاوه بر قرآن مجيد و تعاليم و برنامههاي اسلام، بايد سوابق زندگي حضرت پيغمبر اعظم(ص) و خاندان گرامي، و اخلاق و سلوك و معاشرت و روش آن حضرت را در جنگ‌ها و غزوات و حالات ديگر، راهنماي معرفت و تحقيق قرار داد.
براي شناختن ارزش و حقيقت، و علل و نتايج قيام امام‌حسين(علیه‌السلام) نيز ناگزيريم فضايل و احاديث مناقب و معجزات و كرامات و مكارم اخلاق و محامد اوصاف و محبوبيّت و نفوذ اجتماعي و اعتراف دشمنان به شخصيّت بينظير آن حضرت را هرچند به‌طور نمونه و خلاصه باشد از نظر بگذرانيم تا هم به ثواب ذكر فضايل آن حضرت نايل شويم، و هم به حق آن پيشواي بزرگ آزادمردان، به‌قدر استعداد و بينش خود معرفت پيدا كنيم.