سه شنبه: 29/اسف/1402 (الثلاثاء: 9/رمضان/1445)

تجاهر معاویه به ارتكاب گناه (و اخلاق خصوصی او)

معاویه متجاهر به محرّمات و خلاف سنت پیغمبر‌(ص)  بود، از ربا و شراب پرهیز نداشت در ظرف‌های طلا و نقره غذا می‎خورد، انگشتر طلا در انگشت می‎كرد. زینت‌های قیمتی به خود می‎بست و در دین بدعت‌هایی گذارد. به شنیدن آوازهای غنا و لهو و طرب مأنوس بود، سفره‎های رنگین می‎انداخت و به غذاهای لذیذ و خوش‌طعم بسیار راغب بود، لباس‌های فاخر و گران‌بها می‎پوشید، و به‌طوركلی روش او در خوراك و پوشاك دنیایی و بنای كاخ‌های رفیع[1] و نگاه‌داری غلامان و كنیزان و حركت با اسكورت و تشریفات سلطنتی برخلاف روش پیغمبر‌(ص)  و صحابه و برنامه‎های اسلام بود. او بیت‌المال مسلمین را در تشكیلات پادشاهی و وظایف درباری‌ها و اطرافیان و سربازان گارد مخصوص خود صرف می‎كرد و سوء سیاست مالی او موجب شد كه بیت‌المال خالی شود به‌ناچار مالیات‌های سنگین به مردم بست و با اهل جزیه برخلاف پیمان رفتار می‎كرد، و ترتیبات مالی اسلام را به‌هم زد. او علاوه بر آنكه سبّ امیرالمؤمنین‌(علیه‌السلام)  را معمول ساخت و علاوه بر استلحاق زیاد و استخلاف یزید، به مقام مقدس

 

پیغمبر‌(ص)  استخفاف می‎كرد و در حضور او به آن حضرت جسارت می‎شد و او منعی نمی‎كرد حتی به رسالت بر خودش سلام كردند و از آن منع نكرد.[2]

او از فضایل اخلاقی مانند شجاعت، عدالت، انصاف، غیرت، تقوا، امانت و مردانگی بی‎بهره بود، حتی از حلم و سیاست نیز سهمی نداشت و اگرچه حكایاتی از او نقل شده كه افراد كم‌اطلاع از تاریخ، آنها را دلیل حلم او می‎شمارند، ولی با دقت و تأمل در حوادث تاریخی معلوم می‎شود كه او حلم را به خود می‎بسته، و تظاهر او به حلم از روی سیاست و نیرنگ بوده؛ زیرا وقایعی مانند قتل حجر مشتش را باز كرد.

عقّاد در كتاب معاویه[3] فصل «الحلم» به‌طور مبسوط روشن ساخته كه این تظاهرات معاویه بی‎ارتباط به حلم بوده و در سیاست و نیرنگ و خدعه هم آن‌طور كه پاره‎ای گمان كرده‎اند امتیاز نداشته؛ چنانچه عقاد در فصل «الدّهاء» استنتاج می‎كند، سیاست او ناشی از قوّت قوه عقلیه نبوده و در نیرنگ از هم‌طرازان خود مثل عمروعاص، مغیره و زیاد اگر كمتر نبوده جلوتر نبوده است، آنچه باعث پیشرفت او شد، اوضاع و احوال مساعد و بی‎پروایی او از هر كار ناروا و جنایت بود كه هر شخص سیاسی متوسط هم در آن ظروف و احوال می‎توانست به مقاصد سیاسی خود برسد وگرنه سیاست معاویه به‌خصوص در امور مالی و اجتماعی و امنیت بسیار نكوهیده بود.[4]

 


[1]. وقتی معاویه كاخ «الخضراء» را ساخت از ابی‌ذر پرسید: چگونه می‎بینی این كاخ را؟ ابوذر گفت: اگر آن را از مال خدا بنا كرده‎ای از خیانتكارانی و اگر از مال خودت ساخته‎ای پس از اسراف‌كنندگانی؛ یعنی در هر دو حال ساختن این قصر گناه بوده و خلاف فرموده خدا رفتار كرده‎ای. عقّاد، معاویة بن ابی سفیان، ص‌190.

[2]. ابن‌عقیل علوی، النصائح‌الكافیه، ص‌94 ـ 99؛ عقّاد، معاویة بن ابی سفیان فی المیزان، ص‌27، 36، 187 ـ 189.

[3]. عقّاد، معاویة بن ابی سفیان فی المیزان، ص‌76 ـ 117.

[4]. عقّاد، معاویة بن ابی سفیان فی المیزان، ص‌41 ـ 75. عقّاد در این كتاب موقعیت امام‌(علیه‌السلام) و موقعیت معاویه را كاملاً آشكار نموده و روشن كرده كه راه امام یك راه بسیار دقیق و مستقیم و دینی و الهی بوده كه انحراف از آن را امام جایز نمی‎شمرد و راه معاویه راهی بوده كه حقّ و عدالت و مصالح مسلمین در آن به‌هیچ‌وجه میزان و مقیاس نبوده است. مطالعه این كتاب را هرچند در موارد چندی خالی از اشتباه نیست به اهل نظر توصیه می‎نماییم.

موضوع: 
نويسنده: