روزی از روزهای ماه مبارك رمضان در خدمت آن مرجع بزرگ مشرف بودم. مرحوم آیت‌الله العظمی آقای گلپایگانی‌قدس‌سرّه برای دیدار آن بزرگوار تشریف آوردند.
مرحوم آیت‌الله العظمی گلپایگانی به ایشان علاقه خاص و احترامی بسزا داشتند. آقا هم ایشان را احترام می‌كردند و باوجود كهولت سن، به احترام ایشان بر می‌خاستند.
بعد از تعارفات، آقا قریب به این مضامین فرمودند كه: من هروقت این آیه را می‌خوانم از اینكه شهادت نصیبم نشده متأسف می‌شوم:
﴿یَا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا مَا لَكُمْ إِذا قیلَ لَكُمُ انْفِرُوا فی سَبیلِ اللّٰهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الْأَرْضِ أَ رَضیتُمْ بِالْحَیاةِ الدُّنْیا مِنَ الْآخِرَةِ فَما مَتاْعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا فِی الْآخِرَةِ إِلَّا قَلیلٌ﴾.[1]
و علّت تأسفشان را این‌طور بیان كردند که وقتی علمای اعلام به ریاست مرحوم حاج آقا نورالله اصفهانی+ در قم برای مخالفت با برنامه‌های ضد اسلامی رضاخان پهلوی- كه برخی را به صورت‌های فریبنده اظهار، و بخش‌های دیگری را اظهار نكرده بود- اجتماع كرده بودند، و در واقع یك حركت قوی و مصمم برای حذف پهلوی یا كنترل او ایجاد شده بود، و مرحوم آیت‌الله حاج آقا نورالله شجاعانه آن را پیگیری، رهبری و تعقیب می‌فرمود، توقع این بود كه مراجع نجف اشرف به این نهضت بپیوندند و آن را تأیید و یاری نمایند.
مراجع نجف اشرف نیز چنان صلاح دیده بودند كه مرحوم آیت‌الله بروجردی - كه در آن وقت ظاهراً پس از مراجعت از سفر حج در نجف مشرف بودند و عازم ایران بوده‌اند- به‌عنوان حوزه نجف و سایر مراجع، به قم بروند و به آنها بپیوندند.
وقتی به ایشان پیشنهاد می‌نمایند، آقا به قرآن كریم استخاره نموده بودند که این آیه در جواب استخاره آمده بود و ایشان از این آیه استفاده كرده بودند كه این اقدام و حركت به این عنوان، هم َنفْر و حركت فی سبیل الله است، و هم فی‌الجمله متضمن بشارت شهادت است.
به همین خاطر قبول كردند، ولی به جهاتی، آقایان از این اقدام منصرف شده بودند و آقا شخصاً به‌عنوان مراجعت به ایران و بروجرد و بعد از خاتمه نهضت قم و شهادت مرحوم حاج آقا نورالله از نجف حركت می‌كنند، ولی به دستور رضاخان و دولت وقت، ایشان را در مرز، دستگیر و به تهران می‌برند، و در آنجا تحت نظر نگاه می‌دارند كه شرحی جداگانه دارد.
به همین خاطر آقا كه ظاهراً همان روز این آیه را تلاوت كرده بودند، غمشان از عدم نیل به فوز شهادت تازه شده بود.
به‌راستی متأسف بودند و آرزوی شهادت داشتند. مرحوم آیت‌الله العظمی گلپایگانی‌قدس‌سرّه قدری ایشان را دلداری دادند و بشارت دادند.
حقیر نیز مفصل خدمات بزرگ ایشان را در حفظ آثار، ترویج دین و احیای مكتب تشیع یكایك بر شمردم، و ثواب هریك از آنها را بیشتر از شهادت فی سبیل الله تعالی دانستم، و خلاصه تا حدّی از تأسف ایشان كاسته شد، ولی رغبت و میل ایشان در آن حال به شهادت، صادقانه و جدّی و صمیمی بود.
[1]. توبه، 38. «ای کسانی که ایمان آورده‌اید چرا هنگامی که به شما گفته می‌‌شود به‌سوی جهاد در راه خدا حرکت کنید بر زمین سنگینی می‌‌کنید (و سستی به خرج می‌‌دهید)، آیا به زندگی دنیا به‌جای آخرت راضی شده‌اید؟ بااینکه زندگی دنیا در برابر آخرت جز اندکی نیست».