سه شنبه: 28/فرو/1403 (الثلاثاء: 7/شوال/1445)

سرّ اینكه عملكرد و سیره و روش ائمّه علیهم‌السلام در انجام وظایفشان یكسان نبوده است، چیست؟

پاسخ:

برخلاف آنچه گفته می‌شود عملكرد ائمّه علیهم‌السلام در برخورد با حوادث گوناگون، كه تا حدودی شبیه به هم بوده‌اند زیاد متفاوت نبوده است، چون همه عملكرد‌های آنها در محدوده اصول و برنامه‌های تشیّع، كه همان اصول اصیل اسلامی است قرار داشته است و همه كارها و برنامه‌های آنها نشان‌گر حقیقت اسلام و تعالیم نجات‌بخش آن بوده است و اگر می‌بینیم پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین (ع) هركدام در یك بخش مهمّ از عمر شریف‌شان به‌گونه‌ای و در بخش دیگر به شیوه دیگری عمل كرده‌اند، اینها همه در نتیجه دستور‌های اسلام و قرآن بوده است.

 

چون اسلام هم دستورِ:

﴿إِلَّا  أَنْ تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقَاةً﴾؛[1]

«مگر اینكه از آنها بپرهیزید ـ و به‌خاطر هدف‌های مهمتری تقیّه كنید».

﴿إِلَّا مَنْ اُكْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإیمَانِ﴾؛[2]

«به‌جز آنها كه تحت فشار واقع شده‌اند درحالی‌كه قلبشان آرام و با ایمان است».

دارد و هم دستورالعمل:

﴿جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِینَ وَاغْلُظْ عَلَیْهِمْ﴾؛[3]

«ای پیامبر! با كفار و منافقین پیكار كن و بر آنان سخت بگیر!».

دارد، و هم:

﴿خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ  بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِینَ﴾؛[4]

«ـ به‌هرحال ـ با آنها مدارا كن و عذرشان را بپذیر، و به نیكی‌ها دعوت نما، و از جاهلان روی بگردان ـ و با آنان ستیزه مكن ـ !».

 

﴿وَلَا تَسْتَوِی الْحَسَنَةُ وَلَا السَّیِّئَةُ اِدْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ﴾؛[5]

«هرگز نیكی و بدی یكسان نیست، بدی را با نیكی دفع كن».

و همچنین می‌فرماید:

﴿فَمَنِ‏ اعْتَدَى‏ عَلَیْكُمْ‏ فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى‏ عَلَیْكُمْ‏﴾؛[6]

«و ـ به‌طوركلّی ـ هركس به شما تجاوز كرد همانند آن بر او تعدّی كنید!».

و هم درباره اجرای مجازات زناكاران دستور می‌دهد:

﴿وَلَا تَاْخُذْكُمْ بِهِمَا رَأْفَةٌ فِی دِینِ اللّٰهِ﴾؛[7]

«و نباید رأفت ـ و محبّت كاذب ـ نسبت به آن دو شما را از اجرای حكم الهی مانع شود».

به‌طوركلّی شرایط و اوضاع عصر ائمّه علیهم‌السلام برای حفظ اصول اسلام و كیان تشیّع همان‌گونه از عملكرد را تقاضا می‌كرده كه آنها در عمل داشته‌اند و البتّه شیعه باید از خطّ راستین اسلام كه امام آن را از هركس بهتر می‌شناسد و از آن ذرّه‌ای تعدّی نمی‌كند پیروی نماید.

 


[1]. آل عمران، 28.
[2]. نحل، 106.
[3]. تحریم، 9.
[4]. اعراف، 199.
[5]. فصلت، 34.
[6]. بقره، 194.
[7]. نور، 2.
نويسنده: