جمعه: 10/فرو/1403 (الجمعة: 19/رمضان/1445)

عقیده به رجعت در ارتباط با اعتقاد به مهدویت

برحسب احادیث بسیاری در آخرالزّمان جمعی از اموات از ائمّه علیهم‌السلام ‌و غیر ایشان به دنیا باز خواهند گشت. آیا اعتقاد به غیبت حضرت مهدی (ع)‌ و ظهور آن حضرت با اعتقاد به رجعت هماهنگی دارد؟ به‌عبارت‌دیگر آیا اصل اعتقاد به غیبت و ظهور، رجعت و سایر وقایعی را كه قبل از قیام قیامت واقع می‌شوند شامل می‌شود یا این یك عقیده مستقلّ و جدای از رجعت است؟

پاسخ:

عقیده به ظهور مهدی و منجی از اهل‌بیت و فرزندان فاطمه علیهم‌السلام ‌ یك اعتقاد عمومی و اجتماعی مسلمین است و اختصاص به شیعه ندارد، اگرچه شیعه شخص او را نیز ازنظر حسب و نسب معرّفی می‌كند، ولی اصل این عقیده یك اعتقاد همگانی است كه در ادیان گذشته در تورات و زبور نیز به آن بشارت داده شده است و اصلی است كه

 

برحسب اصول مذهب شیعه اثنی‌عشریه، ایمان بدون آن كامل نمی‌گردد و قبولی اعمال مشروط به قبول آن است و كسی كه بمیرد و به این مسئله ایمان نداشته باشد و یا حضرت مهدی (ع) را به امامت نشناخته باشد به‌حكم:

«مَنْ مَاتَ وَلَمْ یَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ میْتَةً جَاهِلِیَّةً»؛[1]

به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است، این باور از جهت تأثیر و اهمیت در این حدّ است.

اعتقاد به مسئله رجعت هم گرچه ریشه در قرآن و روایات دارد ولی این‌طور نیست كه مسئله غیبت و مهدویّت بدون آن مطرح نباشد. بنابراین اصل امامت و مسئله مهدویّت بدون مسئله رجعت هم در كتاب‌ها مورد بحث قرار گرفته است.

بااین‌همه لازم به تذكّر است كه اصل مسئله رجعت و بازگشت اموات یك مسئله اسلامی است و وقوع آن در زمان‌های گذشته برحسب آیات متعدّد قرآن مجید ثابت است، وقتی این‌طور شد به دلیل اینكه در گذشته نظیر داشته است امكان وقوع مجدّد آن در آخرالزّمان نمی‌تواند مورد انكار باشد.

 

زمانی كه در امم گذشته رجوع اموات اتّفاق افتاده و برطبق یك خبر مشهور در بین اهل‌سنّت:

«لَتَسْلُكُنَّ سُبُلَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ حَذْوَاالنَّعْلِ بِالنَّعْلِ وَالْقُذَّةِ بِالْقُذَّةِ حَتَی لَوْ أَنَّ أَحَدَهُمْ دَخَلَ جُحْرَ ضَبٍّ لَدَخَلْتُمُوهُ»؛[2]

آنها باید وقوع آن را در این امّت نیز جایز بدانند.

بنابراین نفی امكان و وقوع آن ازطرف غیرشیعه برطبق مضمون این روایت صحیح نیست.

در خاتمه ـ با صرف‌نظر از آیاتی كه وقوع رجعت را در امم گذشته خبر داده‌اند ـ برای تیمّن و تبرّك آیه‌ای را كه شاهد بر وقوع رجعت در این امّت است یادآور می‌شویم:

﴿وَیَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ اُمَّةٍ‌ فَوْجاً مِمَّنْ یُكَذِّبُ بِآیَاتِنَا فَهُمْ یُوزَعُونَ﴾؛[3]

«(به خاطر آور) روزی را كه ما از هر امّتی، گروهی را از كسانی كه آیات ما را تكذیب می‌كردند محشور می‌كنیم؛ و آنها را نگه می‌داریم تا به یكدیگر ملحق شوند!».

 

این آیه دلالت بر روزی دارد كه در آن از هر امّتی گروهی از كسانی كه تكذیب آیات الهی را كرده‌اند محشور می‌شوند كه طبعاً این روز غیر از روز قیامت است.

وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ
وَآخِرُ دَعْوَانَا أَنِ الْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ

 

 
[1]. صدوق، کمال‌الدین، ص409؛ خزاز قمی، کفایة‌الاثر، ص296؛ طوسی، رسائل‌العشر، ص317؛ ابن‌حمزه طوسی، الثاقب فی‌المناقب، ص495؛ محدّث نوری، کشف‌الاستار، ص78- 79.
[2]. مغربی،‌ دعائم‌الاسلام، ج1، ص1؛‌ مجلسی، بحارالانوار،‌ ج21،‌ ص257.
[3]. نمل، 83.
نويسنده: