جمعه: 1403/01/10
نسخه مناسب چاپSend by email
بهتر زیستن در پناه ماه رحمت
بهتر زیستن در پناه ماه رحمت (ویژه‌نامه ماه رمضان/12)
(سلسله نوشتار‌های آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی مدظله الوارف درباره ماه مبارک رمضان /12)

بهتر زیستن در پناه ماه رحمت

سلسله نوشتار‌های آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی مدظله الوارف

درباره ماه مبارک رمضان (12)

 

بشر دنیای مادّی، انسان عصر فضا، جهان سركش و رها شده از التزامات اخلاقی، جوامع ماشینی و اجتماعات سرمایه‎داری كه شب و روز از كار و كوشش برای یك زندگی پر از حرارت مادّی آرام نمی‎گیرند؛ جوامعی كه در آن رشته‎های محكم و استوار فضیلت، پاكدامنی و عفاف یكی پس از دیگری گسسته می‎شود، هر روز ناراحتی‎های روحی و فكری و بی‎اعتمادی تازه‎ای بر سرشان سایه می‎افكند.

جامعه جهانی، گرفتار آخرین مراحل فساد و انحطاط

خیانت و شهوت‎رانی به سر حدّ افراط رسیده است؛ به گونه‎ای كه تاریخ بشر مانند آن را به خود ندیده است.

وضع واقعی برخی زنان در آخرین مرتبه‌ی انحطاط و پستی و سقوط قرار گرفته و شرافت و عفاف آن‎ها لكّه‌دار شده و بلكه از میان رفته است؛ چرا كه خوش بخت‎ترین آنان در منطق و مكتب مادّی‎گری، كسی است كه در اجتماعات شهوت‌رانی، و در بین مردان پست و كثیف بیشتر و برهنه‎تر، آشكار شود و با بوالهوسان هم پیاله گردد و از این رهگذر و از طفیل این روابط به ظواهر زندگی خود سر و سامان داده و شكم خود را سیر سازد.

در پاره‎ای از نقاط، وضع به طوری است كه زن بدبخت، خواه و ناخواه باید خود را تسلیم امیال حیوانی مردان متجاوز سازد؛‌ و اگر این موازین اخلاقی كه هنوز پرتو ضعیفی از آن، بر دل‎ها می‎افتد از میان برود و این نور خفیف عفّت و پاكدامنی و احترام به ناموس و زن و التزام به انجام غریزه جنسی از طریق ازدواج مشروع از بین برود، و اگر یك برنامه تربیتی اسلامی همه جانبه كه رهبر و راهنمای بانوان به عفاف و پاكدامنی، تعدیل غریزه جنسی، حفظ موجودیّت و شخصیّت ارجمند زن موجود نباشد و یا به اجرا در نیاید، زن هیچ‎گونه استقلالی نیافته و برای جلوگیری از تجاوز به او هیچ قانونی و قدرتی دست به اصلاح نخواهد زد و باید به حكم اجبار، به هر پستی و ننگی تن در دهد. تصوّر مفاسدی كه از تعقیب روش «اختلاط زن و مرد» در اجتماع كنونی بشریت پدید می‎آید، واقعاً سرسام آور است.

* بشریت به دنبال آرامش واقعی نه مصنوعی

بی‎شك، آرامش و آسایش مصنوعی ـ ‎كه با سرگرمی‎ها، شب نشینی‎ها، و مواد تخدیركننده قوای عقلی و روحی فراهم می‎شود ـ نمی‎تواند بشر را سیر و قانع سازد، و افرادی كه بدین ابزار متوسّل می‎شوند از بهتر زیستن واقعی كه با آرامش و سكون روحی و اطمینان قلبی توأم باشد، دورتر می‎شوند.

در چنین جهانی كه تشریح ناكامی‎های آن در این مجال ممكن نیست و آن چه می‎شنویم و می‎بینیم گوشه‎ای از بدبختی‎های جهان انسانی است، یگانه راه علاج برای آرام‌كردن روح بشر، توسّل به نیروی ایمان، تقوا، تقویّت قوای اخلاقی و كنترل غرایز حیوانی است.

مللی كه در زور و قدرت مافوق دیگران‌اند و مللی كه ضعیف و خودباخته و غارت‌زده هستند، و بالاخره تمام انسان‎های عصر ما، برای رسیدن به یك حال معتدل، و توازن روحی و برای رفع این همه نگرانی‎ها و تأمین زندگی آرام‌بخش به برنامه‎هایی اطمینان‌بخش، بیش از انسان‎های سال‎ها و قرون پیش نیاز دارند.

تمام برنامه‎های دینی برای تكمیل و ترقّی انسانیّت و تقویت اراده پی‎ریزی شده و حبّ فضیلت، بشردوستی و راهنمایی به سوی اهداف عالی‎تر از اهداف مادّی را مدّ نظر دارد.

* برنامه نجات‌بخش ماه رمضان

یكی از مهم‌ترین این برنامه‎ها، همین برنامه «روزه ماه رمضان» است. آیا می‎دانید و هیچ فكر كرده‎اید كه اجرای این برنامه در هر سال تا چه حدّ انسان را به خود باز می‎گرداند و ضمیر فرد را آگاه و شعورش را بیدار می‎سازد؟

آیا اندیشیده‎اید كه اجرای برنامه ماه رمضان توسّط انسان‎هایی كه در عصر ما گرفتار مسایل مادّی وحیوانی، مسابقات بیهوده، شهوت‎رانی‎های بی‎نهایت شرم‎آور، شركت در مجالس لهو و لعب و رقص، و صدها آفت دیگر شده‎اند، چه آثار نیك و سودمندی دارد و چگونه آنان را از منجلاب این پلیدی‎ها نجات می‎دهد؟

كسانی كه در طول سال به واسطه اشتغالات مادّی حتّی برای لحظه‎ای فرصت توجّه به امور روحانی را نداشته‎اند و از وجدان انسانی خود جدا شده و موج اجتماع، آنان را از این سو به آن سو پرتاب كرده و پناهگاه و آسایشگاهی نیافته‎اند، اكنون در پناه ماه رمضان می‎آرمند و در لذایذ روحانی و معنوی غرق می‎شوند؛ با خدا مناجات كرده و دعا می‎خوانند: «اَللُهَّم اِنّی اَسئَلُكَ اِیماناً تُباشِرُ بِه قَلبِی ...»(1) گریه كرده و اشك می‎ریزند؛ و با روحی سرشار از امیدواری عرض امید نموده و دعای: «اِلهِی لَو قَرَنتَنِی فِی الاَصفاد، وَمَنعَتَنِی سَیبَكَ بَینَ الاَشهاد، وَدَلَلتَ عَلی فَضائِحِی عُیونَ العِباد ما قَطَعتُ رَجائی مِنكَ، وَمَا صَرفتُ تَأمیلی لِلعَفوِ عَنكَ أنَا لاأنسی أیادیَك عِندی»(2)‎ را زمزمه می‎كنند كه دین، منبع امید و خدا مصدر تمام خیرات است و غیر از این مادّیّات، غیر از جنگ‎ها و مسابقه‎ها، خیانت‎ها و جنایت‎ها، استثمارها، پرده‌دری‎ها و بی‎غیرتی‎ها ‎كه خسته‎كننده روح و تاریك كننده باطن و باعث تضعیف اعصاب و پرده خرد و بینش و كشنده غیرت و مردانگی و شخصیّت است عالم دیگر و لذّت‎های بهتری وجود دارد.

می‎فهمند كه آدمی‎زاد می‎تواند به مادّیّات بی‎اعتنا باشد؛ و در مقابل شهوات، امیال تشنگی و گرسنگی، زبان، چشم‎چرانی و... سر خم نكند.

می‎فهمند كه آرامش واقعی روح، در یاد خداست، و در عالم فضایل انسانی صفاتی مانند: راستی و درستی، شكیبایی، بشر دوستی، خدمت به هم نوع، دانش پژوهی، نیكوكاری، فروتنی و دادگری وجود دارد؛ و مزاحمت، دشمنی و كینه، جنگ، بی‎خانمان كردن و صفاتی از این قبیل در آن راه ندارد.

عالم فضایل؛ عالمی است كه هر چه بشر، عالی همّت و بلندنظر باشد، زودتر در آن به مقصد می‎رسد.

* ثمرات ماه خدا در تعالی جامعه

راستی، كدام مدرسه و چه مكتبی برای تربیت این بشر، بهتر از ماه رمضان است؟

در ماه رمضان؛ شعائر اسلام ـ كه شعائر انسانیّت و فضیلت است ـ زنده می‎شود. نماز جماعت‎ها رونق یافته و در آن مساوات اسلامی و حسّ هم ردیفی و هم قدمی آشكار می‎شود.

غرورها، خودخواهی‎ها، كبرها و طمع‎ها و حسدها همه در ماه رمضان ضمن اجرای برنامه‎هایی از قبیل: ادعیّه، مجالس وعظ و خطابه و... به اندازه قابل توجّه ضعیف یا نابود می‎شود.

اگر كسانی كه مادّیّات، چشم بصیرت آنان را كور كرده، این برنامه‎های اسلامی را انجام دهند و از لذایذ مادّی كناره‎گیری نموده و به حال معنوی خود برسند، در یازده ماه دیگر سال نیز از حدود اعتدال، چندان تجاوز نمی‎كنند.

ادعیّه‎ای كه در ماه رمضان می‎خوانیم، هر یك درسی آموزنده و راهنمایی برای توجّه به مصالح عموم و آسایش همگان است. این جمله‎ها، گویای احساسات و خواسته‎های روزه‎دار است: «اَللّهُمَّ اَدْخِلْ عَلی اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورِ. اَلّلهُمَّ اَغْنِ كُلَّ فَقیر اَلّلهُمَّ اَشْبِعْ كُلَّ جائِع ...»(3)

ما باید از ماه رمضان حداكثر استفاده را برده و شكر این خوان گسترده و نعمت بی‎دریغ را به جای آوریم و از موائد و غذاهای روحی آن بهره‎مند گردیم.

 

پی‌نوشت‌ها:

1. خدایا! از تو درخواست می‌کنم ایمانی ثابت که همیشه در قلبم برقرار باشد.

2. از دعای ابی حمزه : معبود من! اگر مرا در قیود در بند كنی، و در بین گواهان عطایت را از من بازگیری; و چشم‎های بندگان را بر رسوایی‎های من دلالت دهی; و فرمان دهی مرا به سوی آتش برند، و میان من و نیكان حایل شوی، امیدم را از تو نمی‎گیرم و آرزویم را از عفو تو برنمی‎گردانم. و دوستی تو از دلم بیرون نمی‎رود. من نعمت‌های تو را ـ كه در نزد خود دارم ـ فراموش نمی‎كنم.

3. دعای ماه مبارک رمضان؛ خدایا! بر اهل قبول شادی و سرور عطا کن، خدایا هر نیازمندی را بی‌نیاز کن خدایا هر گرسنه‌ای را سیر کن.

 

شنبه / 29 خرداد / 1395