جمعه: 31/فرو/1403 (الجمعة: 10/شوال/1445)

تعلیقه 4

فلاسفه بزرگ مشّائیان و اشراقیان؛ مانند ابن‌سینا در الشفاء، نظام امامت و رهبرى را طبق مذهب شیعه تأیید نموده[1] و مثل شیخ شهاب‌الدین سهروردى، خالى‌نماندن عالم را از وجود امام، چنان‌كه مضمون احادیث و موافق با استمرار فیض و قواعد عقلى دیگر است، به‌صراحت پذیرفته است.

از او در حكمت اشراق نقل شده كه مى‌گوید: «لا یَخْلُو الْعالَمُ عَنْهُ» یعنى عالم خالى از امام و خلیفه نخواهد ماند. او آن كسى است كه ارباب مكاشفه و مشاهده، او را قطب مى گویند و ریاست و زمامدارى و اختیار دین و دنیا با اوست، اگرچه در نهایت خمول و بركنارى از دخالت در امور باشد و اگر سیاست بندگان به دست او باشد، روزگار نورانى خواهد بود و اگر زمان از مدبر و مدیّر الهى

 

خالى بماند (یعنى دست تصرف و اداره او در امور باز نباشد) تاریكى‌ها غالب خواهد بود.[2]

و در جاى دیگرى از این كتاب گفته است:

«بَلِ الْعالَمُ ما خَلَاَ قَطُّ عَنِ الْحِكْمَةِ وَعَنْ شَخْص قآئِم بِها وَهُوَ خَلِیفَةُ اللهِ فِی أَرْضِهِ وَهكَذا یَكُونُ ما دامَتِ السَّمواتُ وَالْأَرْضُ»؛[3]

«عالم هیچ‌وقت از حكمت و از وجود شخصى كه قیام به حكمت كند، خالى نیست و آن شخص خلیفه خداوند در زمین است و این وضع ادامه دارد تا آسمان‌ها و زمین برقرار است».

 

 

[1]. ابن‌سینا، الشفاء (الالهیات)، ج2، ص451 ـ 452.

[2]. سهروردی، مجموعه مصنفات، ج2، ص12.

[3]. سهروردی، مجموعه مصنفات، ج2، ص11.

نويسنده: