این صفت از اصول اخلاقی حمیده و ملكات پسندیده است و آیات شریفه و احادیث در فضیلت آن بسیار گفته‌اند، بیش از هفتاد موضع در قرآن از صبر سخن می‌گوید:
روایات بسیاری نیز دربارة صبر وارد شده است و ازجمله روایات، این حدیث معروف و معتبر است:
از حضرت امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) نیز روایت است:
«غم‌هایی که بر تو وارد می‌شود را با عزم بر شکیبایی و یقین شایسته، از خود دور ساز».
و امام حسن مجتبی(علیه‌السلام) فرمود:
«آزمایش كردیم، و آزمایش‌كنندگان آزمایش كردند، ندیدیم چیزی را كه وجودش سودمندتر و عدمش زیان‌بارتر از صبر، باشد. با صبر همة امور مداوا می‌گردد، و صبر به غیر خود مداوا نمیشود».[6]
راغب می‌گوید: اَلصَّبْرُ حَبْسُ النّفْسِ عَلَی مَا یَقْتَضِیهِ الْعَقْلُ وَالشَّرْعُ أَوْ عَمَّا یَقْتَضِیَانِ حَبْسَهَا عَنْهُ[7]؛ صبر، واداركردن نفس است برطبق فرمان عقل و شرع، یا حبس و بازداشتن نفس است از آنچه عقل و شرع بازداشتن نفس را از آن لازم میشمارند.
[1]. زمر، 10. «همانا پاداش صابران، بی‌حساب داده خواهد شد».
[2]. نحل، 96. «حتماً به آنان‌که شکیبایی ورزیده‌اند بهتر از آنچه کرده‌اند پاداش دهیم».
[3]. انفال، 46. «و صبر کنید؛ به‌راستی خداوند با صابران است».
[4]. نهج‌البلاغه، حکمت 82 (ج4، ص18)؛ سیّد رضی، خصائص‌الائمه(علیهم‌السلام)، ص94. «نسبت صبر به ایمان مانند سر به بدن است؛ در بدن بی‌سر، خیری نیست و در ایمانی كه صبری با آن نیست نیز خیری نیست».
[5]. نهج‌البلاغه، نامه 31 (ج3، ص55)؛ ابن‌شعبه حرانی، تحف‌العقول، ص83؛ ابن‌طاووس، کشف‌المحجه، ص169.
.[6] ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ج1، ص319؛ مرعشی نجفی، شرح احقاق‌الحق، ج11، ص240.
[7]. راغب اصفهانی، مفردات، ص273.