ادعیّهای كه در این ماه خواندن آنها توصیه شده، رشد فكری، علمی، اخلاقی و اجتماعی مسلمانان را قوّت میبخشد و آنان را به مصالح اجتماع و كوشش در قضای حوایج مردم، علاقهمند میسازد؛ و آتش حرص و آز را فرو مینشاند.[1]
دعای «افتتاح»، معارف اسلام و عقاید حقیقی و حمد و سپاس خدا
و كیفیّت صلوات و عرض ادب به محضر پیغمبر اكرم و ائمه طاهرین(علیهم‌السلام) را میآموزد.[2]
سحرگاهان خواندن دعاهای سحر مخصوصاً دعای «ابوحمزه ثمالی» انسان را در عوالمی ملكوتی و روحانی سیر میدهد و او را به افق اعلی صعود میدهد.
آنچه در این دعا درج است از موادّ لازم برای ترقّی روح، و از تمام موادّی كه استفاده از آن برای تغذیه جسم و تربیت بدن احتیاج میباشد، گرانبهاتر است. این دعا، برای تربیت روح و اصلاح امور اجتماعی و هدایت فكری، اعتقادی و تنظیم امور معیشت، مانند كتاب جامعی است كه حاوی تمام دستورات بهداشتی جسم باشد؛ هرچند این مثال هم در معرّفی این دعا ناقص است.
تمام جملات این دعا، ارزنده و بااهمیّت است و هر بندی از آن ما را به یك یا چند وظیفه از وظایف انسانی، اجتماعی و اخلاقی متوجّه میسازد و از همه بالاتر، روحانیّت و حقیقتی است كه خواننده در این دعا احساس مینماید.[3]
[1]. در این جمله كه در دعاها مكرّر میخوانیم: «وَرَضِّنِی مِنَ الْعَیْشِ بِمَا قَسَمْتَ لِی»؛ «خدایا مرا از زندگی به آنچه روزیم کردی راضی بدار»، تأمّل فرمایید. طوسی، مصباح‌المتهجد، ص598؛ ابن‌طاووس، اقبال‌الاعمال، ج1، ص175.
[2]. طوسی، مصباح‌المتهجد، ص577 ـ582؛ همو، تهذیب‌الاحکام، ج3، ص108 ـ111؛ ابن‌طاووس، اقبال‌الاعمال، ج1، ص138 ـ143؛ محدث قمی، مفاتیح‌الجنان (دعای افتتاح).
[3]. طوسی، مصباح‌المتهجد، ص582 ـ598؛ محدث قمی، مفاتیح‌الجنان (دعای ابوحمزه ثمالی).