س593. اینجانب در سن 15 سالگی در حالت جوانی که با کسی درگیری داشتهام با چوب زدم سر وی را شکستم به طوری که پوست سر پاره شده بود. الآن که 50 سال گذشته و حقیر او را نمیشناسم و نمیتوانم پیدایش کنم تا رضایتش را حاصل نمایم. دیهاش را معین کنید تا بپردازم و از مدیونی دربیایم؟ البته مبلغ 1000 تومان در این مورد به فقیر دادهام.
ج. تفصیل دیه در مورد سؤال این است که اگر پوست سر پاره شده یک شتر و اگر به گوشت رسیده و قدری از آن را پاره کرده دو شتر و اگر خیلی از گوشت را پاره کرده سه شتر و اگر به پرده نازک استخوان رسیده چهار شتر و اگر استخوان نمایان شده پنج شتر و اگر استخوان شکسته شده ده شتر تا آخر مسأله که در توضیح
المسائل مسأله 2815 ذکر شده و اگر دسترسی به او ندارید، باید مقداری را که ضامن هستید از طرف او به فقیر غیر سید صدقه بدهید و چون احتیاط آن است که در این امر از حاکم شرع اجازه گرفته شود، به شما اجازه داده میشود و آنچه را که قبلاً دادهاید اگر بهعنوان صدقه از طرف آن شخص بوده، میتوانید از بدهی کسر کنید و چنانچه به هیچ وجه تمکن مالی از پرداخت آن نداشته باشید، میتوانید فقیر غیر سیدی را پیدا کنید و مبلغ بدهی را از کسی قرض نمایید و به آن فقیر بدهید و او با رضایت قلبی واقعی بعد از قبول به شما برگرداند. البته اگر تمکن داشته باشید که تدریجاً بپردازید، عمل به نحو مذکور مبرئ ذمه نیست. والله العالم
س594. در مورد جراحت متلاحمهای که به فلج عضو میانجامد و با درمان میتوان از فلج شدن پیشگیری کرد بفرمایید:
1. آیا بر شخص مجروح واجب است خود را درمان نماید؟
ج. بلی، لازم است. والله العالم
2. در صورت درمان، آیا میتوان هزینههای افزون بر مقدار دیه را از جانی گرفت؟
ج. جانی بیشتر از مقدار دیه، ضمانتی ندارد. والله العالم
س595. فردی در اثر ضربه وارده به سر وی، خونریزی داخلی مغزی پیدا كرده است و جرحی به سر وی وارده نشده تا به كیسه مغز برسد. آیا این عمل به حكم مأمومه و جانی باید ثلث دیه را بپردازد یا آن كه ارش باید بپردازد؟
ج. مورد سؤال، ظاهراً از موارد مأمومه نیست و از موارد ارش است و چون تعیین ارش در این زمان به دقت ممكن نیست، باید اختلاف با مصالحه حل شود. والله العالم
س596. حدود 24 سال پیش که کار میکردم اختلاف خیلی کوچکی منجر به درگیری شد. طرف مقابل پاره موزاییکی پرتاب کرد. از ناحیه صورتم زخمی و نقص عضو شدم و آثار کجی صورتم هنوز پیداست. وارث مقابل خواستند رضایت ما را جلب کنند از من خواستند نظر شما را سؤال کنم که پدرشان زیر دین نباشد؟
توضیح اینکه از ناحیه صورتم در اثر پرتاب موزاییک خونریزی شدید داخل دهانم دو ماه طول کشید خوب شد. 4 الی 6 بخیه خورد. کجی دهانم معلوم است و خجالت میکشم.
ج. در فرض سؤال، چنانچه در اثر ضربه مقدار کمی از گوشت صورت پاره شده، دو شتر دیه دارد و اگر خیلی از گوشت را پاره کرده، سه شتر و اگر به پرده نازک استخوان رسیده، چهار شتر و اگر استخوان نمایان شده، پنج شتر و اگر استخوان بشکند، ده شتر و تفصیل این مسأله در مسأله 2815 توضیح المسائل حقیر مرقوم است مراجعه نمایید. والله العالم
س597. جراحتی که به درون انسان وارد شود بر اساس نوع عضو آسیبدیده در داخل بدن متفاوت است. در حالی که دیه در تمام موارد آن در حد جائفه و یکسان است (بهطور مثال جائفهای که منجر به پارگی روده میشود با جائفهای که تنها منجر به پارگی پرده صفاق و چادرینه (امنتوم) میشود از نظر سیر درمان و هزینهها و نقص عضو به هیچ وجه یکسان نیستند لکن دیه آنها یکی است). آیا میتوان در حکم تفاوتی قائل شد؟
ج. در فرض سؤال، جراحات وارده بر بدن همه یکسان نیستند و با هم تفاوت دارند و انظار هم نسبت به آنها مختلف میشود و در مقام تعیین دیه، استیعاب تمام این تفاصیل غالباً میسر نیست و امکان اجرایی ندارد. لذا به همان موارد بیان شده و مصادیق آن اکتفا میشود. والله العالم
س598. احتراماً در حادثه تصادف دو فقره صدمه هاشمه در استخوانهای جمجمه سر ایجاد گردیده و همچنین سه فقره شکستگی در سه قسمت یک دست ایجاد شده است. تقاضا دارد فتوای معظمله را در خصوص اینکه آیا باید به تعداد صدمات، دیه جداگانهای تعیین نمود یا برای زاید یک فقره ارش لازم است یا کلاً فقط یک دیه تعلق میگیرد؟
ج. برای هر هاشمه، دیه جداگانه هست و تداخل نمیکند و همچنین نسبت به دست. والله العالم