س676. تجسس و تفتیش در امور شخصی و حریم خصوصی افراد چه حکمی دارد؟ اخیراً سایتهایی اقدام به انتشار مطالبی در خصوص حوزه شخصی و حریم خصوصی افراد میکنند. صرفنظر از مطالبی که از سوی این سایتها اعلام میشود، حکم انتشار چنین مطالبی از دید شرع مقدس چیست؟
ج. تجسس در امور شخصی اشخاص و نشر آن در صورت عدم رضایت شخص، وجه شرعی ندارد مگر اینکه امر مهمی باشد که مستلزم تجسس است و اهمیت آن بیش از حرمت تجسس باشد. والله العالم
س677. اگر فردی را به اتهام تخلفی بازداشت و زندانی کنند و بهخاطر این تخلف اقدام در تفتیش منزل وی کنند، آیا جایز است درباره مسائل دیگر زندگی او اقدام به جمعآوری مدرک و تفتیش منزل وی کنند؟
ج. حکم سؤال قبلی را دارد. والله العالم
س678. نسبت به تهمت زدن بفرمایید:
1. در مواردی که شخص به دیگری تهمت بزند و نتواند آن را در محاکم قضایی اثبات نماید، آیا میتوان او را تعزیر کرد؟
ج. بلی، در فرض سؤال به نظر حاکم شرع تعزیر میشود. والله العالم
2. در فرض 1، آیا بین کسی که با قصد ایذاء، اذیت و تهمت زده و کسی که بدون داشتن این انگیزه و از روی اشتباه مرتکب این گناه شده، تفاوت وجود دارد؟
ج. اگر منظور از اشتباه این است که یقین داشته شخص فلان عمل را انجام داده، تعزیر دارد و امر آن با حاکم شرع جامع الشرایط است. والله العالم
3. حداقل و حداکثر تعزیر چقدر است؟
4. آیا حدّاقل و حدّاکثر تنها در مجازاتهای بدنی مطرح است یا در دیگر انواع تعزیر هم ساری و جاری است؟
ج3و4. حدّاکثر آن یک تازیانه کمتر از حد و حدّاقل آن یک تازیانه است. والله العالم
5. در صورت مثبت بودن پاسخ بند 4 (یعنی جریان در دیگر انواع)، ملاک و معیار آن چیست؟
ج. تحدید، مختص به مواردی است که تعزیر تازیانه باشد. والله العالم
س679. در مورد انواع هتک حرمت عنایت نمایید:
1. ظلم و تعدی و هتک حرمت و حیثیت افراد اگر با استفاده از شغل و موقعیت و قدرت اعطایی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران صورت پذیرد، چه حکمی دارد؟
2. آیا ایجاد شبهه و ارسال گزارشات کذب و موهوم از ناحیه افراد بیتقوا میتواند اصل قرار گرفته و با استناد به آنها بهعنوان محتوی یک پرونده گزینشی و مانند آن حیثیت شغل و موقعیت فردی و اجتماعی افراد را هدف قرار داد؟
3. در صورت اقدام به شکل بالا علیالخصوص نسبت به قشر زجرکشیده و مقید به نظام، از نظر شرعی چه حکمی دارد؟ و اگر فرد در این راه کشته شود یا صدمه ببیند یا زندانی شود چه؟
ج1و2و3. پاسخ اینگونه سؤالات واضح است «الْمُؤْمِنُ حَرَامٌ كُلُّهُ عِرْضُهُ وَ مَالُهُ وَ دَمُهُ». والله العالم
س680. شخصی به دیگری جهت امربهمعروف و نهیازمنکر چنین میگوید:
فلان دستیار جنابعالی برخلاف مقررات قانونی و تعهدات اخلاقی، از زمین شهری استفاده نموده و یا.... این در حالی است که چشمان بسیاری از نیازمندان واقعی به ما خیره شده است. بنابراین آن تخلف مضاعف میگردد.
مخاطب هم در جواب برحسب فرض با اعزام یک نفر واسطه میگوید:
از هر آنچه که شما بهعنوان تخلف مطرح میکنی آگاهم و همه آنها را خودم به زیرمجموعه و اطرافیان دستور دادم.
آن شخص در پاسخ چنین ادامه میدهد:
هر آنچه که ایشان فرمان دادند را نمیتوان بهصورت مطلق (و حتی با فرض مخالفت با مقررات قانونی و تعهدات اخلاقی) تفسیری درست از حقیقت دانست!
و به عبارتی دیگر اینگونه تفکرها و رفتارها را شیعه در طول تاریخ با تمسک به ضرورت حسن و قبح عقلی، همیشه نقد میکرد.
همچنین حسب فرض در ادامه توضیح خود، چنین میگوید:
فلانی غلط کرد که چنین گفت!
آیا شرعاً به کارگیری مفهوم «غلط کرد» را (در فرض مذکور یا بهصورت مطلق) میتوان از موجبات تعزیر بدنی و یا مالی دانست؟
ج. در فرض سؤال، به کار بردن جمله (غلط کرد) هرچند اخلاقاً مذموم است لکن بهطور مطلق موجب تعزیر نمیشود و وجود تعزیر مالی، شرعاً ثابت نیست. والله العالم
س681. آیا خسارت معنوی قابل مطالبه است؟ مثلاً کسی به دیگران افترای دزدی یا بیعفتی میبندد و مفتری در محکمه به مجازات جرم افترا محکوم میشود. آیا علاوه بر این کسیکه مورد افترا قرار گرفته است میتواند بهخاطر اینکه اعتبارش در جامعه مورد خدشه واقع گردیده یا از اعتماد مردم به او کاسته شده یا عفت وی لکّهدار شده است ادعای جبران آن را نماید؟
ج. در فرض سؤال، اگر بهدروغ و افترا کسی باعث هتک و خسارت معنوی به مؤمن بشود، بر مفتری واجب است به نحوی هتک را جبران کند و لو به اینکه در نزد اشخاصی که باعث هتک شده، اقرار به دروغ و افترا بنماید تا هتک را ترمیم کند. والله العالم