70. علي(ع) برادر پيامبر(ص)

عَنْ عَبدِ اللهِ بنِ عُمَر، قَالَ رَسُولُ اللهِ(ص):

«عَلِيٌّ أَخِي فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ».[1]

از عبدالله بن عمر روايت است كه گفت: رسول خدا(ص) فرمود:

«علي برادر من است در اين جهان و سراي ديگر».

[1]. صالحی شامی، سبل ‌الهدی و الرشاد، ج11، ص297؛ ترمذي در الجامع‌الصحیح (ج5، ص300) از ابن‌عمر روايت مي‌كند كه رسول خدا(ص) ميان اصحابش پيمان برادري بست (علي در اين موقع تنها ماند) در اين لحظه با ديدگان اشك‌آلود حضور پيامبر(ص) رسيد و گفت: «يا نبيّ ‌الله! بين ملازمان و همراهانتان پيوند اخوّت ايجاد كردي ولي ميان من و كسي پيوند برادري برقرار نفرمودي». حضرت فرمود: «تو برادر من در اين جهان و سراي ديگر هستي».

حاكم نیشابوری، در المستدرك (ج3، ص14) و سيوطي در الجامع‌الصغير (ج2، ص176)، و در كتاب مناقب سيدنا علي(ع) از زيد بن ارقم نقل است كه رسول خدا(ص) به علي(ع) فرمود: «تو برادر و رفيق مني». و در فردوس‌الاخبار (دیلمی، ج3، ص15، ح4182) از آن سرور(ص) نقل است كه فرمود: «علي برادر و عموزاده من است».

ابن‌عساكر از عباس روايت آورده كه رسول خدا(ص) فرمود: «بهترين برادرانم علي، بهترين عموهايم حمزه است». ابن‌عساکر، تاريخ‌ مدينة دمشق، ج42، ص61 و رجوع شود به: هيثمي، مجمع‌الزوائد، ج9، ص111 (باب منزلته ومؤاخاته). گفتني است كه حديث مؤاخات از احاديث مشهور بين فريقين است و ايجاد پيوند برادري بيش از يك نوبت انجام شده است.

در حديث ديگر از مسند زيد بن ابي‌أوفي در باب مؤاخات چنين آمده است: وقتي علي(ع) از تأخير پيوند برادري‌اش شِكوه كرد، نبيّ مكرّم(ص) فرمود: «قسم به خدايي كه مرا به حق مبعوث فرمود [پيمان] تو را به عقب نينداختم مگر براي اينكه تو را برادر خود كنم. تو برادر مني و نسبت به من چون هارون نسبت به موسايي با اين فرق كه پس از من پيامبري نخواهد بود و تو برادر و وارث من هستي».

علي گفت: «از تو چه چيزي به ارث مي‌برم يا رسول الله؟».

فرمود: «آنچه را پيامبران پيش از من ارث گذاشتند».

پرسيد: «انبياي پيشين چه چيزي به ارث گذاشتند؟»

فرمود: «كتاب خدا و سنت پيامبرانشان و تو با مني در قصرم در بهشت با دخترم فاطمه و تو برادر و رفيق مني».

اين حديث را احمد در كتاب مناقب علي آورده است. ر.ک: متقی هندی، كنزالعمال، ج13، ص105ـ 106.

مي‌گويم: چقدر شايسته است كه دوستدار علي(ع) به هنگام ذكر احاديث «پيوند برادري» كه رواياتش متواتر است به ترنّم اين اشعار كه منسوب به اميرمؤمنان(ع) است بپردازد. ترجمه اشعار طبق نقل كنزالعمال (متقي هندي، ج13، ص112) چنين است:

رسول خدا(ص) برادر و پدر خانم من است و حمزة سيدالشّهدا عمويم مي‌باشد.

و جعفر طيّار كه (در بهشت) بامداد و شامگاه همراه فرشتگان پرواز مي‌كند برادر من است.

و فاطمه دخت محمد(ص) همسر و آرام جان من است كه گوشتش با گوشت و خونم در آميخته است.

و نواده‌هاي پيامبر(ص) (حسنين‘) دو فرزند من از فاطمه‌اند، چه كسي از شما را نصيبي همچون نصيب من هست؟

بر تمام شما در ايمان به خدا و پيامبر پيشتازم درحالي‌كه هنوز خُرد بودم و به مرز بلوغ جسمي نرسيده بودم.