مذهب تشیع پیش از امام صادق(علیه السلام)
آیا مذهب شیعه در فرمایشات پیشوایان دینی پیش از امام‌صادق (ع) نیز مورد بحث قرار گرفته است؟
چنان‌که پیشتر گفتیم، تشیّع یك تفكر اصیل اسلامی است كه ازطرف شخص پیامبر (ص) مطرح شده بود و هركس می‌تواند این معنا را از مطالب موجود در نهج‌البلاغه و كلمات امیرالمؤمنین (ع) هم استفاده كند.
امام محمد باقر و امام جعفر صادق علیهما‌السلام ابعاد مختلف این تفكر را برای مردم شرح دادند و اطّلاعات مردم را در این باره كامل كردند و افراط و تفریط‌های موجود در این مسئله را برطرف نمودند.
آنها ثابت نمودند كه اصل امامت یك تفكر اصیل و تمام عیار اسلامی است كه مرجع بیان حقیقت و حدود آن ائمّه علیهم‌السلام می‌باشند، همان‌گونه كه آنان مرجع تشریح و تفسیر همه مفاهیم و اصطلاحات اسلامی و آیات قرآنی می‌باشند وقتی موقعیت بی‌‌مانند و عظیم علمی آنها مشخّص شد همه فهمیدند كه آن بزرگواران واجد همه
صلاحیت‌ها و درعین‌حال یگانه منبع قابل اعتماد در شناخت اصل امامت و مفهوم كامل و اصیل آن می‌باشند، البتّه این بدان معنا نیست كه گمان شود اصل امامت امر ابداعی آنها یا به قول بعضی كه به عالم غیب ایمان ندارند، دستاورد تاریخ است.
ازجمله روایات معتبر در نزد اهل‌سنّت، روایات علی بن الحسین و امام محمد باقر و امام جعفر صادق علیهم‌السلام است چنان‌که «احمد شاكر» در شرح الباعث‌الحثیث نوشته است، موقعیت معنوی و امامت ائمّه قبل از این دو امام در دل‌های مردم بسیار استوار بوده است.[1]
این اعتقاد كه امامان قرآن ناطق هستند یعنی معانی و تعابیر خاصّ قرآن را می‌دانند قبل از امام‌باقر (ع) در بیانات پدر بزرگوارش امام زین‌العابدین (ع) و قبل از او هم در روایات امیرالمؤمنین و امام‌حسن و امام‌حسین علیهم‌السلام بارها مطرح شده بود و شخص پیامبر (ص) درضمن احادیثی كه از حدّ تواتر هم گذشته است، به این مسئله اشاره دارند و آن حضرت ائمّه علیهم‌السلام را هم‌ردیف قرآن معرّفی كرده‌اند، در كتاب‌های اهل‌سنّت خطبه‌ای از امام زین‌العابدین (ع) نقل شده است كه در آن با صراحت از قرارداشتن امامت در اهل‌بیت علیهم‌السلام و اینكه این بزرگواران یگانه مرجع و حجّت الهی بر خلق‌اند، به‌تفصیل سخن گفته شده است.