جمعه: 10/فرو/1403 (الجمعة: 19/رمضان/1445)

موضع شیعه در برابر زمامداران غاصب

موضع‌گیری شیعه در برابر زمامداران چگونه و بر چه مبنایی بوده است؟

پاسخ:

مواضع شیعه همیشه بر اساس حفظ مصالح اسلام و بقای دین و نفی مشروعیّت حكومت‌های ستمگر و غاصب بوده است و همواره تلاش كرده است كه یك حكومت مقتدر اسلامی بر پایه ولایت شرعیه ایجاد نماید.

شیعه در تبیین مفاهیم شریعت تنها تابع نصوص كتاب و سنّت است و با دیگران برطبق دستور قرآن كه می‌فرماید:

﴿وَجَادِلْهُم بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ؛[1]

«و با آنها به روشی كه نیكوتر است، استدلال و مناظره كن».

یا به شیوه گفتگو و مناظره نیكو و یا در مواقعی هم بر اساس اصل تقیّه كه در شرایط خاصّی در هر زمان و مكان كم‌وبیش ضرورت پیدا

 

می‌كند رفتار می‌كند تا بتواند دیگران را به اسلام راستین و مفاهیم واقعی شریعت هدایت نماید و جامعه را از تحت سیطره زمامداران غاصب و ستمگر و كارگزاران بی‌رحم آنها خارج سازد.

از اینجا است كه می‌بینیم شیعه در طول تاریخ پیوسته قیام‌هایی علیه قدرت‌های مسلّط داشته است.

شیعه معتقد به امامت كسانی است كه بارها ازطرف پیامبر (ص) به نام و عصمت آنها تصریح شده است[2] و شیعه در جهت‌گیری‌ها همیشه بر اساس تعلیمات اسلام و سیره شخص رسول اكرم (ص) عمل می‌كند و در صورت فراهم‌نبودن شرایط لازم مثل بخشی از دوره زندگی امیرالمؤمنین (ع) سكوت و كناره‌گیری ظاهری را بر قیام ترجیح می‌دهد، یا مثل حضرت مجتبی (ع) رفتار می‌كند تا اسلام را از خطر فروپاشیدگی نجات دهد.

امّا واقعه كربلا و امتناع سیدالشهدا (ع) از بیعت با یزید یك قیامی بود كه نه پیش از آن چنین حركتی سابقه داشت و نه بعد از این نظیر آن دیده خواهد شد.

آن حركت برای مسلمانان یك الگو و برنامه راهگشای مبارزاتی است.

 

اگرچه آن قیام به‌ظاهر سركوب و مغلوب شد ولی در واقع یك قیام پیروزی بود چرا كه اسلام راستین را زنده كرد و عوامل یأس و ناامیدی را از چهره شیعیان برطرف نمود و سبب ثبات فكری و قوّت روحی آنها گشت و پس از آن هم در بین شیعیان نهضت و یا قیامی كه سركوب شده و امیدها را به یأس مبدّل نموده باشد واقع نشد و پیشوایان معصوم شیعه برحسب روایات و به‌واسطه علم امامت كه از آن برخوردار بودند می‌دانستند اعتقاد و ایمان به اهل‌بیت علیهم‌السلام را در دل‌های مردم باید گسترش داد تا ازطریق ارتقای آگاهی آنها و تربیت نیروهای توانمند در عرصه‌های علمی و سیاسی و فرهنگی زمامداران غاصب را از معارضه با آنها بازدارند، به این ترتیب زمینه حاكمیت دیدگاه‌های اصیل اسلامی را فراهم سازند.

 
[1]. نحل، 125.
[2] . احمد بن ‌حنبل،‌ مسند، ج3، ص59؛ ترمذی، سنن، ج5، ص328 – 329؛ طبرانی، المعجم‌الکبیر، ‌ج3، ص65 – 67؛ ابن‌حجر هیتمی، الصواعق‌المحرقه، ص20، 189، 228؛ ر.ک: صافی گلپایگانی، صراط مستقیم؛ همو، منتخب‌الاثر، ج1، ص101 – 312 (باب 2).
نويسنده: