مرجع عاليقدر حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني مدظله العالي در جلسه درس خارج فقه با اشاره به اينكه تحصيلات حوزوي، تعطيل‌بردار نيست فرمودند: جهل‌زدايي مقتضاي فطرت بشر است، و تعطيلي جهل‌زدايي خلاف اين فطرت است.
بخشي از بيانات معظّم له به شرح ذيل است:
بسم الله الرحمن الرحيم. قال رسول الله صلي الله عليه وآله:
«أطلُبوا العِلمَ مِنَ المَهدِ الي اللَّحدِ» (1)
بدترين عيبي كه بشر دارد جهل است، و هر چه اين جهل كم شود، عيب انسان كمتر مي‌شود. اين جهل‌زدايي هم تعطيلي ندارد، چرا كه تعطيلي جهل‌زدايي خلاف فطرت بشر است.
هميشه بايد در مسير تحصيل علم باشيم، چرا كه اگر به معنايي تحصيل علم، واجب كفايي است ولي نسبت به كساني كه وارد اين حوزه مي‌شوند مثل واجب عيني است، خصوصاً آنهايي كه مي‌بينند مي‌توانند، و پيشرفت مي‌كنند.
بعضي اوقات براي بنده كتاب‌هايي مي‌آورند و با اينكه نمي‌توانم همه را بخوانم ولي كنار مي‌گذارم به اميد اينكه بتوانم روزي آنها را بخوانم و مطلب تازه‌اي فرابگيرم. بايد انسان طبق حديث شريفي كه خواندم، هميشه در مقام اين باشد كه علم و معرفتش را زياد كند.
به همين جهت است كه ما تعطيلي نداريم، خصوصاً در اين شرايط و اوضاع، و با اين وظايف بزرگي كه به عهده علما و كساني كه ملبّس به اين لباس هستند مي‌باشد.
شما اين همه شبهات، و فِرَق مختلفي كه تبليغ مي‌كنند را ملاحظه كنيد. بايد همه اينها را جواب داد. بايد جلوي اين ضلالت‌ها و اضلال‌ها ايستاد و مردم را حفظ كرد.
روايات در فضيلت علمايي كه در آخر الزمان دين مردم را حفظ مي‌كنند بسيار زياد است، مثلاً داريم كه اگر چنين علمايي نباشند تا دين مردم را حفظ كنند، و به شبهات پاسخ دهند، همه مردم از دين خداوند خارج مي‌شوند.
ما در چنين شرايطي هستيم، و علي الدّوام هم اينگونه است. اين‌طور نيست كه بگوييم سه چهار ساعت صبح، و سه چهار ساعت بعدازظهر، بلكه بايد علي الدوام در مقام تحصيل علم و جهل‌زدايي باشيم.
حضرت رسول صلي الله عليه و آله و سلم به ابوذر مي فرمايد: «الْجُلُوسُ سَاعَةً عِنْدَ مُذَاكَرَةِ الْعِلْمِ أَحَبُّ إِلَى اللهِ مِنْ قِيَامِ أَلْفِ لَيْلَةٍ يُصَلَّى فِي كُلِّ لَيْلَةٍ أَلْفُ رَكْعَةٍ وَ الْجُلُوسُ سَاعَةً عِنْدَ مُذَاكَرَةِ الْعِلْمِ أَحَبُّ إِلَى الله مِنْ أَلْفِ غَزْوَةٍ وَ قِرَاءَةِ الْقُرْآنِ كُلِّه» (2)؛ يك ساعت علم‌آموزي و نشستن در مجلس علم نزد خداوند متعال دوست‌داشتني‌تر است از قيام هزار شب كه در هر شب هزار ركعت نماز خوانده شود، و نيز از هزار غزوة و جهاد في سبيل الله، آن هم غزوه‌هايي كه در ركاب خود حضرت رسول باشد، و همچنين از قرائت تمام قرآن. كه اباذر در اينجا پرسيد: اي رسول خدا! از تمام قرآن؟ پيامبر صلي الله عليه و آله فرمودند: «مِنْ قِرَاءَةِ الْقُرْآنِ كُلِّهِ اثْنَا عَشَرَ أَلْفَ مَرَّة» بله، ثوابش بيشتر از خواندن تمام قرآن دوازده هزار مرتبه است.
همين قرآني كه مي‌فرمايد «يُكْتَبُ لَهُ بِقِرَاءَةِ كُلِّ آيَةٍ ثَوَابُ مِائَةِ شَهِيدٍ وَ يُعْطَى بِكُلِّ سُورَةٍ ثَوَابَ نَبِيٍّ مُرْسَل» (3) با اين همه ثواب، يك ساعت نشستن در مجلس علم ثوابش از اينها بيشتر است.
و علّت آن را هم اينگونه بيان مي‌دارند كه «عَلَيْكُمْ بِمُذَاكَرَةِ الْعِلْمِ فَإِنَّ بِالْعِلْمِ تَعْرِفُونَ الْحَلَالَ مِنَ الْحَرَام» شما با علم‌آموزي، حلال و حرام خدا را مي‌شناسيد و به آن عمل مي‌كنيد، و آن را براي ديگران بيان مي‌كنيد.
اين افتخار بزرگي براي آنهايي است كه درس مي‌خوانند، و براي خدمت به اسلام و امام زمان عجل الله تعالي فرجه الشريف تحصيل علم مي‌كنند.
در اوضاع آخر الزمان، حفظ دين بسيار سخت مي‌شود كه مي‌فرمايد: «إِنَ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ غَيْبَةً الْمُتَمَسِّكُ فِيهَا بِدِينِهِ كَالْخَارِطِ لِلْقَتَاد» (4)؛ غيبتي براي صاحب اين امر است كه از سختي اگر كسي بخواهد به دين خودش تمسّك داشته باشد و دين خودش را نگه دارد، مثل اين است كه آن درخت‌هايي كه خار درشت و بزرگ دارد بخواهد با دست خارزدايي كند. ببينيد دين‌داري چقدر مشكل است.
الان دنيا بين دو قطب قرار گرفته است؛ يكي همين قطبي كه مي‌گويند به اصطلاح جامعه مدني كه در اصل جامعه مدني هم نيست، و ديگري قطب انبياء و ايمان به عالم غيب و قرآن مجيد و وحي. بسياري در اروپا و آمريكا مي‌گويند كه بايد تشكيلات مدني باشد، و برنامه‌هايي كه انبياء براي مردم معين كرده‌‌اند را قبول ندارند.
اينها الآن در مقابل هم قرار گرفته است و با اينكه الحمدلله در بين مسلمان‌ها عمل به برنامه‌هاي اسلامي و تعبد به آن فراوان است ولي متأسفانه بعضي چيزها، مثل ملاهي و مناهي و موسيقي زياد شده است كه حتي در قم هم متأسفانه مركز تعليم موسيقي است، و در كل مي‌توان گفت كه سير دنيا به طرف همان جامعه مدني بدون اخلاق و معنويت است.
وظيفه مسلمانان در اين اوضاع، ايستادگي در مقابل آنها و التزام به احكام الهي است، نبايد طوري شود كه طبق خبر كه فرمودند: «السُّنَّةُ فِيهِمْ بِدْعَةٌ وَ الْبِدْعَةُ فِيهِمْ سُنَّة» (5) معروف، منكر، و منكر معروف شود.
تكليف و وظيفه علماء در اين‌باره بسيار سنگين و مهمّ است. متأسفانه برخي از مبلغين و خطباء جمعه بسياري از مطالب را نمي‌گويند. اگر همه در منبرها بگويند كه مثلاً فلان كار درست نيست، نبايد اهل معاصي را تشويق كرد و به آنها از بيت المال جايزه داد، و يا در شهر قم نبايد اين وضعيت باشد، كم كم اين معصيت‌ها از بين مي‌رود.
به هر صورت جامعه روحانيت كه خود را وابسته به آقا وليعصر عجل الله تعالي فرجه الشريف معرفي مي‌كند بايد بداند كه انتظارات ايشان از آنها زياد است، و بايد اين انتظارات را برآورده كنند.
الان اختلاط زن و مرد روز به روز بيشتر مي‌شود، و توقف هم نمي‌كند. در همه جا حتي تلويزيون هم نشان مي‌دهند. غيرت اسلامي كجا رفته است، حيا كجا رفته است؟ حضرت رسول اكرم صلي الله عليه و آله مي فرمايد: «إن سعداً لغيور و انا أغير منه» (6). مسلمان بايد غيرت داشته باشد. زن‌ها را بايد حفظ كرد و به اسم ورزش نبايد آنها را به مراكزي كه معرض فساد است آورد. اينها مهالك است، يعني محلّ سقوط است حتي كار به جايي رسيده كه كساني كه اين كارها را مي‌كنند مورد تشويق هم قرار مي‌گيرند.
اگر در مقابل اين منكرات چيزي نگوييم روز قيامت مسئوليم و مؤاخذه مي‌شويم كه چرا نگفتي و ساكت شدي؟ همين كه انسان بگويد كه فلان چيز حرام است و گناه مي‌باشد، ثواب زيادي دارد.
اين روزها مردم به وسيله نامه و تلفن بسيار زياد با ما تماس مي‌گيرند و مي‌گويند: اميد ما مراجع و روحانيت است.
وضع بد اخلاقي و بي‌عفتي و بدحجابي، مردم متدين را ناراحت كرده است. گراني و اقتصاد ناسالم مردم را آزار مي‌دهد، شما مراجع به مسئولان تذكّر دهيد. مردم ما انسان‌هاي شريف و وفادار به اسلام و آرمان‌هاي ارزشي انقلاب هستند. قدر اين مردم را بدانيد و براي رضاي خداوند به داد آنها برسيد.
به هر حال اميدوارم كه خداوند متعال بر توفيقات همه بيفزايد، و ما را به مسئوليت‌هايي كه داريم و تقصير و سكوت مي‌كنيم مؤاخذه نكند. روحاني بايد هميشه خيرخواه مردم باشد و انشاء الله بتوانيم در اين خدمتگزاري و منصبي كه خود را نوكر امام زمان عليه السلام معرّفي كرديم به لوازم و آثارش عمل كنيم. والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته
پي‌نوشت‌ها:
1. نهج الفصاحة؛ ص218، ح327.
2. بحار الانوار؛ ج1، ب4، ح21.
3. جامع الاخبار؛ فصل 21.
4. كافي؛ ج1، باب في الغيبة، ح1.
5. مستدرك الوسائل؛ ح13299.
6. صحيح مسلم؛2/ 1135.