اعضای جدید شورای عالی حوزههای علمیه، عصر پنجشنبه 16/6/91 با مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی مدظله الوارف دیدار كردند.
در ابتدای این دیدار، حضرات آیات استادی، مقتدائی و بوشهری از اعضای محترم شورای عالی، گزارشی از فعالیتها و برنامههای گذشته و آینده شورا ارائه دادند.
معظم له در این دیدار، بیانات و نكات مهمی را خطاب به شورای عالی حوزه علمیه ایراد فرمودند كه قسمتی از آن به شرح ذیل است:
بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی سید الاولین و الآخرین و خاتم الانبیاء و المرسلین سیدنا ابی القاسم محمد و علی آله الطیبین الطاهرین المعصومین ولاسیما مولانا بقیة الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم أجمعین الی یوم الدین.
بنده از شما عزیزان و خدماتی كه در مسیر رضایت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف انجام میدهید بسیار تشكر میكنم؛ و امیدوارم همیشه درصدد این باشید كه رضای خاطر مبارك ایشان فراهم شود و همان طوری كه از حوزهها انتظار است مقاصد و اهداف اسلامی تحقق پیدا كند.
مسائلی كه بنده قصد دارم عرض كنم شاید فراتر از وظایف شورا باشد، بلكه مخاطب من در برخی از این مطالب، روحانیّت به طور كلی است:
مسئولیت خطیر شورای عالی حوزهها
اولین مطلبی كه باید در نظر داشته باشید این كه مسئولیتی كه بر عهده گرفتهاید بسیار سنگین و بزرگ است، چرا كه در ارتباط با حیات دینی مردم آن هم نه فقط در ایران بلكه در همه جهان بخصوص كشورهای اسلامی، مانند پاكستان، عراق، افغانستان و امثال آن است.
با تمام عظمتهای معنوی و جهات مذهبی كه این مسئولیت دارد، كوتاهی انسان در این مسئولیت گناهی بزرگ است و باید توجه داشت كه بسیار خطیر است.
شما كه این مسئولیت را قبول نمودید خیلی فداكاری كردید. شخصی كه مسئولیتی را عهدهدار میشود باید اولاً فداكار، و بعد دارای عزم بلند و شجاعت باشد كه بتواند وظایفی را كه در این مسیر بر عهده او میآید انجام دهد.
در عین حال، این مسئولیت، فرصت بزرگی هم برای شما بزرگواران هست كه در این دوران هرچه میتوانید برای پیشرفت مقاصد اسلام، استقلال حوزهها و همه جهات مورد نظر تلاش كنید.
جایی كه باید باشیم، اگر نباشیم مسئولیم
نمیشود كه انسان این فرصتها را داشته باشد و آن وقت در جایی كوتاهی كند. باید همه جا باشیم. اصلاً روحانیت این طور باید باشد. جایی كه باید باشیم، اگر نباشیم مسئولیم. اگر یك جایی باید حرفی بزنیم و نزنیم مسئولیم. باید هر كجا هستیم و لازم است بگوییم، بگوییم و الّا مسئولیم.
حوزه و روحانیت باید به تمام مسائل و مطالب اسلامی جامعه اشراف داشته باشد و آنها را پیگیری كند، و هر جا نقطه ضعفی دید تذكر بدهد. در جلساتی هم كه با مسئولان امر دارید تذكر بدهید. مطالب و مفاسدی كه در جامعه اسلامی میگذرد، اینها را با شجاعت تذكر دهید.
ضعفهای متعددی كه وجود دارد را متوجه باشید و آنجایی كه باید گفت و محكوم كرد، آنجا را با شجاعت تمام محكوم كنید. این تشكل باید نقاط ضعفی كه در حوزه وجود دارد را برطرف كند.
نشریات و مجلات حوزوی تحت نظر اشخاص مطلع باشد
الان برخی از نشریاتی كه در حوزه منتشر میشود و بین تمام طلبهها پخش میشود باید به آنها توجه و از انحرافشان جلوگیری نمود.
مجلات و نشریات حوزوی باید تحت اشراف باشد. انسان وقتی برخی از اینها را كه مطالعه میكند میبیند سیر مطلوبی ندارند. اینها باید تحت نظر اشخاص مطلع و كاملاً وارد به مسائل اسلامی باشد كه آنها را بررسی كنند و بعد منتشر شوند.
مدركگرایی در حوزه مناسب با شأن حوزه نمیباشد
حوزهها در گذشته هیچ افتخاری به مدرك نداشتند. همه حوزه به معنویت افتخار میكردند. این كه مدركگرایی رواج پیدا كند و روحانی به مدركش افتخار كند، نقطه ضعفی است كه باید برطرف شود.
روش سنّتی حوزهها باید حفظ شود
بارها عرض كردهام كه روش علمای بزرگ كه صدها سال در حوزههای تشیع رواج داشته و پربار و بازدهی زیادی داشته است باید حفظ شود و از تجربههای بزرگ آنان برای پیشبرد اهداف مقدس حوزهها استفاده شود.
استقلال حوزه در همه جهات باید حفظ شود
مطلب دیگر، مسأله استقلال حوزه است كه همیشه مطرح بوده و هست. حوزه از همه جهات و ابعاد باید مستقل باشد؛ چه از نظر استقلال مادی و چه از نظر استقلال فكری و درسی و هم از نظر استقلال اساتید و طلاب محترم.
بنده راجع به استقلال حوزهها به حوزه علمیه كنونی نجف مثال میزنم و میگویم كه الان حوزه نجف نماد استقلال حوزه است، چرا كه یك مرجع ایرانی، یك عرب، و یكی هم از افغانستان و یكی از پاكستان، اینها به عنوان مراجع آنجا معروف و مشهورند.
حوزه همان طور كه عرض كردم باید در همه جهات استقلال داشته باشد. مسأله استقلال مادی حوزه خیلی مهمّ است. در گذشته، حوزه با آن سختیهای معیشتی، استقلال خودشان را حفظ میكردند، قدرت دینی خود را نگه میداشتند و وظایف خود را به بهترین وجه انجام میدادند.
حوزه به احادیث و روایات اهل بیت علیهم السلام اهمیت بیشتری دهد
یكی دیگر از مسائل با اهمیت این است كه احادیث، نهج البلاغة، صحیفه سجادیه و كلمات اهل بیت علیهم السلام باید در حوزه مطرح باشد و اهمیت ویژهای به آن داده شود. بنده مكرر عرض كردم كه اگر كسی هزار حدیث حفظ باشد وقتی برای تبلیغ برود خیلی خوب میتواند ادای وظیفه كند.
باید در حوزه برای ترویج مسأله احادیث و روایات برنامهریزی شود. علوم و معارف اهل بیت علیهم السلام در اصول و فروع دین سرمایههایی هستند كه از هیچ چیزی فروگزار نكردهاند.
جلوی تبلیغات فرق باطله را بگیرید
مسأله مهم دیگر، تبلیغات فِرَق باطله است. همین امروز نامهای از یك جوان به دست بنده رسیده است كه نوشته من مسیحی شدم. البته من خودم جواب او را دادم.
باید برنامههای منظمی باشد كه آقایان طلاب كاملاً بتوانند به شبهات پاسخ دهند و شبههای بیجواب نماند. این تشكل بزرگ شما بزرگواران باید مثل این نقاط ضعف را بررسی كند و آن را برطرف سازد.
نكته دیگر، ترویج عرفانهای دروغین است كه اصلاً با مبانی اسلام و سیره ائمه معصومین علیهم السلام تطابق ندارد. كرامتهای دروغی كه گفته میشود همه باید حذف شود. اگر اینها همین طور پیش برود، علم و مبانی عقلی از بین میرود و مردم هم خیال میكنند كه مطالب ائمه علیهم السلام هم از نوع همین مطالب است. ترویج این افكار برای حوزه خطرناك است و حتماً باید جلوی آن گرفته شود.
حوزه باید در شهرستانها شاخصپرور باشد
مطلب دیگر كه باید عرض كنم، مسأله حوزه شهرستانهاست. الان بیشتر شهرستانها از وجود علماء و بزرگان خالی شده است. بنده بارها گفتهام كه حوزه باید شاخصپرور باشد. در مشهد هم به علمای آنجا عرض كردم كه مقام ثبوت شما معلوم است اما باید مقام اثبات هم داشته باشید. باید به غیر از آقایان طلاب، مردم هم شما را بشناسند، باید با مردم و در جامعه باشید. حوزه باید بتواند اشخاصی داشته باشد كه اینها را به عنوان شاخص معرفی كند.
اگر ما به استقلال حوزههای شهرستانها بیشتر توجه كنیم برای اسلام و جامعه بسیار پرفایده میباشد. علمای حوزه نباید از مردم جدا باشند. باید مردم بتوانند با آنها درد دل كنند و مسائل خود را مطرح نمایند. جدایی حوزه و علماء از مردم بسیار خطرناك است.
در همه جا به وظیفه مهم نصیحت مسلمین اهتمام ویژه داشته باشید
غرض از بیان این مطالب این است كه حالا كه وارد میدان بزرگ خدمت به حوزه شدهاید، به همه مطالب احاطه داشته باشید و مواظب باشید كه هر كجا باید باشید، حضور داشته باشید و آنجا انجام وظیفه كنید. حضور و ظهور دینی و مذهبی را هرچه میتوانید حفظ كنید.
به طور كلی همه مسلمانان به ویژه روحانیت محترم باید طوری باشند كه وقتی نقطه ضعفی را میبینند واقعاً نگران شوند.
شما عزیزان كه از خبرگان هم هستید باید با شجاعت وظیفه نصیحت از سطح عالی گرفته تا دانی را انجام بدهید و اگر من هم اشتباهی دارم به من تذكر دهید.
باید بگویم كه اگر برخی مطالب همین طور پیش برود، پنج سال دیگر نمیتوانیم جلوی این مفاسد بایستیم. مسأله بیحجابی برای جامعه انقلابی و اسلامی ما ننگ است. باید تذكر بدهید. بدحجابی و بیحجابی در ادارات، نهادها و خیابانها را میشود با تدبیر و روشهای اسلامی از میان برد.
امیرالمؤمنین علیه السلام به زن شابه هم سلام نمیكردند و میفرمودند: أَتَخَوَّفُ أَنْ تُعْجِبَنِی صَوْتهَا. (1) باید همه اینها را در هر جا كه هستید متذكر شوید و هر جا كه میتوانید به داد دین برسید.
ائمه محترم جمعه در نماز جمعهها باید تذكرات مفیدی بدهند. اینها همه فرصت است. بیشتر معایب را میشود به آسانی و با یك تذكر رفع كرد. این تذكّرات هم به نفع اسلام است و هم به نفع نظام و جامعه البته مطالب زیاد است كه من بعضی از آنها را یادداشت نموده بودم كه خدمت آقایان عرض كنم و انشاء الله در فرصتهای مناسب دیگر تذكر خواهم داد.
اگر كسی در این مسئولیتها كوتاهی كند روز قیامت مورد بازخواست و سؤال واقع میشود.
البته این عرایضی كه میگویم دلیل بر این نیست كه حوزهها كمبود دارند یا به وظایف خود عمل نكردهاند بلكه بحمدالله حوزه به بهترین وجه ممكن با امكانات كم همه جا حضور داشته و با مردم بوده و مردم به آنها علاقه دارند و علماء را ملجأ و پناهگاه خود میدانند.
حوزه است كه همیشه و در تمام صحنهها از اسلام، نظام اسلامی و حاكمیت احكام اسلامی دفاع نموده است.
بنده مجدد از شما عزیزان و خلوص نیّتی كه دارید تشكر میكنم و امیدوارم عنایات آقا حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف شامل حال همه شما باشد. یقین دارم كه همه شما بزرگواران با نیت پاك و خالص این مسئولیت بزرگ را قبول كردهاید و برای پیشبرد اهداف مقدس حوزهها وقت میگذارید و با اساتید و علماء مشورت نموده و درصدد بالندگی، ترقی و تعالی روزافزون حوزهها در همه جوانب هستید. خداوند شما را یاری كند و حقیر هم در خدمت حوزهها و شما هستم. انشاء الله بر عزت و عظمت اسلام عزیز افزوده شود.والسلام علیكم و رحمة الله و بركاته
پینوشتها:
1. بحار الأنوار؛ ج40، باب98، حدیث 16.