مرجع عالیقدر شیعه حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانیمدظله الوارف، صبح یكشنبه 03/02/1391 رئیس و معاونان دفتر تبلیغات اسلامی را به حضور پذیرفتند.
در ابتدای این دیدار، حجت الاسلام والمسلمین آقای واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی گزارشی از فعالیتها و برنامههای آینده این مركز ارائه داد.
قسمتی از بیانات معظم له به شرح ذیل است:
أعوذ بالله من الشیطان الرجیم. بسم الله الرحمن الرحیم. الحمدلله رب العالمین و الصلاة و السلام علی سید الاولین و الآخرین سیدنا ابی القاسم محمد و علی آله الطیبین الطاهرین المعصومین و لاسیما مولانا بقیة الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم اجمعین الی یوم الدین.
قال الله تعالی:
«الَّذینَ یُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللّهِ وَ یَخْشَوْنَهُ وَ لا یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلّا اللَّهَ وَ كَفى بِاللَّهِ حَسیباً»
بنده ایّام سوگواری شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها را به پیشگاه حضرت ولیعصر عجل الله تعالی فرجه الشریف، و به همه شیعیان و ارادتمندان اهل بیت علیهم السلام و خدمت شما عزیزانی كه امروز حقیر را به زیارت خودتان نائل فرمودید تسلیت عرض میكنم.
امیدوارم از بركات و ثمرات وجود مقدس ایشان، و تعظیم امر این بزرگوار و اهداف مقدسی كه داشتند، بتوانیم هر كدام در حدّی كه میتوانیم این مقاصد را انشاءالله در عالم اسلام تحقق ببخشیم.
مطالبی كه فرمودید، بسیار مهم است. مسأله تبلیغ صور مختلفی دارد كه شخص مبلّغ باید به همه آنها آگاه باشد، مسائل مختلف تبلیغ را بداند مخصوصاً در شرایط زمان ما باید كاملاً مجهز باشد.
مبلّغ باید «كلِّمِ النَّاسَ عَلى قَدْرِ عُقُولِهم» را مراعات كند، و در سخنگفتن در مجالسی كه تشكیل میشود، مستمعین را ملاحظه نماید. ابن رشد در مقدمه كتاب خود حدیثی از امیرالمؤمنین علی علیه السلام نقل میكند كه به همان مضمون در كتاب شریف كافی هم روایت شده است: «حَدِّثُوا النَّاسَ بِمَا یَفْهَمِونَ أو یَعْرِفُونَ وَلَا تُحَدِّثُوهُمْ بِمَا لَا یَفْهَمُونَ أوْ لا یَعْرِفُونَ، أتُریدُونَ أنْ یُكَذَّبَ اللّهُ وَرَسُولُهُ»
شخصی كه میخواهد تبلیغ كند، باید تكلم به مقتضای حال داشته باشد. همه جا هر مطلبی را نمیشود گفت، بلكه باید مستمع را ملاحظه كرد و بعد مطلب را به مقتضای او نقل كرد كه اگر اینطور نباشد، در برخی مواقع دین زیر سؤال میرود. اصلاً خوب حرفزدن مانند حرف خوبزدن مهم است. از آنچه برای مبلّغ لازم است دو چیز بسیار مهم است: 1. تسلط بر آیات قرآن كریم و مفاهیم آن. 2. تسلط بر روایات ائمه علیهم السلام.
اگر یك مبلّغ بر قرآن و روایات تسلط زیادی داشته باشد مثلاً هزار روایت حفظ داشته باشد، عرصه سخن و تبلیغ و معرفی مذهب بیشتر برایش باز میشود. آیات قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام حتی آنهایی كه توسط اهل سنت نقل شده است، سرمایه مهمی برای كسی است كه میخواهد به تبلیغ دین بپردازد.
بیانات اهل بیت علیهم السلام طوری است كه اگر كافر هم بشنود روی او تأثیر میگذارد، مثلاً اگر بشنوند كه پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «الْخَلْقُ كُلُّهُمْ عِیَالُ اللَّهِ، وَ أَحَبُّهُمْ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْفَعُهُمْ لِعِیَالِه» جذب میشوند، در همه دلها این كلام نورانی تأثیرگذار است.
مبلّغ باید به دعاهایی كه از امامان علیهم السلام نقل شده است آگاهی داشته باشد. ملاحظه كنید مثل صحیفههای سجادیه اولی، ثانیة، ثالثة و رابعة و خامسة، اینها سرمایههای بسیار عظیمی است برای شخصی كه میخواهد تبلیغ كند.
یكی از نكات مهم دیگر این است كه شما باید در هر زمانی مثل محرم، ماه مبارك رمضان، فاطمیه و ... یك برنامه و هدف خاص داشته باشید، و بگویید در این دهه مثلاً چه مطلب مهمی و نقاط ضعفی باید تذكر داده شود تا جامعه اصلاح گردد. اگر همه اهداف متحد الشكل باشد بیشتر تأثیر میگذارد.
مسأله دیگر، مسأله تبلیغ در خارج كشور است. در جاهایی كه میتوانیم حضور داشته باشیم اگر انسان بتواند دستورات دین را به طور ساده برای آنها مطرح كند بسیار مؤثر است، مثلاً اگر آنجا بگوییم كه دین ما و پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله درباره اخلاق اینطور میفرماید كه: «ألَا أَدُلُّكُمْ عَلَى خَیْرِ أَخْلَاقِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ تَصِلُ مَنْ قَطَعَكَ وَ تُعْطِی مَنْ حَرَمَكَ وَ تَعْفُو عَمَّنْ ظَلَمَكَ» همه این را میفهمند و جذب دین میشوند.
بنده در سفر اولی كه به حج مشرف شده بودم، چون محلّ اسكان ما با مسجد الحرام دور بود، هر روز كه این راه را پیاده میرفتم و بر میگشتم از مقابل اداره شرطه آنجا رد میشدم، و هر وقت از آنجا میگذشتم به مسئولان آنها كه جلوی اداره نشسته بودند سلام میكردم. تا روزی كه اینها مرا دعوت به نشستن كردند. بنده هم نشستم و با آنها احوالپرسی كردم، و وقتی متوجه شدم یكی از آنها اهل نجران است آیه مباهله و مطالب آن را برایشان نقل كردم. به قدری این برخود، تأثیرگذار بود كه روزی برای مسأله اختلافی كه پیش آمده بود، شخصی را فرستاده بودند تا نظر بنده را برای حلّ و خاتمهدادن به آن مشاجره بخواهند.
غرض اینكه میتوان با اخلاق و بیان ساده معارف و تعالیم مكتب اهل بیت علیهم السلام، به تبلیغ پرداخت. الان بعضی كه برای خداحافظی برای تشرف به حج میآیند به آنها میگویم: شما كه آنجا میروید وضع آنجا را ملاحظه كنید، و نقاط ضعفی كه وجود دارد را بشناسید، و بعد متناسب با همان، به تبلیغ بپردازید. این فرقههای زیادی كه در دنیا پیدا شده است را بشناسید و تاریخ آنها را بدانید. نامهای اخیراً به من نوشته بودند كه در آن نام فرقهای آمده بود كه بنده تا به حال آن را نشنیده بودم.
شناختن و دانستن تاریخ فرقهها بسیار مهم است. باید دانست كه مثلاً برای شناخت بهاییها چه كتابهایی را مطالعه كنیم و یا چه كتابهایی در رد آنها نوشته شده است. یا همین مسأله وهابیت كه ضرر زیادی به اسلام وارد كرده است را باید مبلغان ما بگویند كه مكتب اهل بیت علیهم السلام با اعمال و خشونتها و ترورهای اینها مخالف است. خیانتی كه اینها به اسلام كردهاند و اسلام عزیز را خشن معرفی نمودهاند، بدترین و بزرگترین خیانتهاست.
به هر حال یكی از افتخارات حوزه علمیه قم، مسأله تبلیغ بوده و هست. الحمدلله در زمان حاضر این مسأله بسیار آسان و كم زحمت شده است. در دوره پهلوی - كه یكی از اهداف آنها از بینبردن روحانیت بود- هر شخصی كه میخواست از تهران بیرون برود باید جواز عبور داشت و دو نفر ضامن معرفی میكرد، یا اگر میخواستیم چیزی پست كنیم، اول آن را مأمورین میخواندند بعد اجازه میدادند كه در صندوق بیاندازیم.
مرحوم آقای اخوی ما (حضرت آیت الله آقای حاج شیخ علی صافی ره) كه امتحان جواز عمامه داده بودند و جواز گرفته بودند میگفتند: یك روز در تهران بودم و در خیابان راه میرفتم، افسری را دیدم كه مكرر این طرف و آن طرف میرفت، و به من نگاه میكرد. سرانجام پیش من آمد و گفت: به خانهتان بروید چون كه شاه میخواهد از اینجا ردّ بشود اگر ببیند یك عمامه به سر در شهر رفتوآمد میكند ما را تنبیه میكند.
مقصود اینكه در آن شرایط سخت و دشوار، حوزه و علما استقامت كردند و وظیفه خودشان را انجام دادند. حال كه بحمدالله اوضاع آرام و امنیت برقرار است مسئولیت حوزهها و روحانیت بیشتر است.
خوب مجدداً بنده از شما عزیزان كه در این مسیر زحمت میكشید تشكر میكنم، و امیدوارم كه بتوانید مسئولیتی را كه بر عهده گرفتهاید به نحو احسن انجام دهید، و انشاء الله این خدمات مورد قبول حضرت بقیةالله الاعظم ارواحنا فداه قرار بگیرد. والسلام علیكم و رحمةالله و بركاته