مسأله203. آب انگوری كه با آتش جوش آمده اگر آن قدر بجوشد كه ثلثان شود، یعنی دو قسمت آن كم شود و یك قسمت آن بماند، پاك می‎شود. ولی اگر به خودی خود جوش بیاید و به آتش یا غیر آتش ثلثان شود، یا به آتش جوش بیاید و به غیر آتش ثلثان شود فقط به سركه‌شدن پاك می‎شود؛ و این حكم بنابر قول به نجاست عصیر است به جوش‌آمدن و گذشت كه اقوی طهارت است.

مسأله204. اگر دو قسمت آب انگور بدون جوش‌آمدن كم شود، چنان‌چه باقیمانده آن جوش بیاید نجس نیست، ولی خوردن آن حرام است.

مسأله196. اگر جنس چیز نجس به طوری عوض شود كه به صورت چیز پاكی درآید، پاك می‎شود، و می‎گویند استحاله شده است، مثل آن كه چوب نجس بسوزد و خاكستر گردد، یا سگ در نمك‌زار فرو رود و نمك شود. ولی اگر جنس آن عوض نشود مثل آن كه گندم نجس را آرد كنند یا نان بپزند پاك نمی‎شود.

مسأله197. كوزه گِلی و مانند آن كه از گل نجس ساخته شده و هم‌چنین ذغال چوب نجس، نجس است.

مسأله198. چیز نجسی كه معلوم نیست استحاله شده یا نه، نجس است.

مسأله192. آفتاب، زمین و ساختمان و چیزهایی كه مانند درب و پنجره در ساختمان به‌كار برده شده، و هم‌چنین میخی را كه به دیوار كوبیده‎اند، با پنج شرط پاك می‎كند:

اول ـ آن كه چیز نجس به طوری تَر باشد، كه اگر چیز دیگری به آن برسد تَر شود، پس اگر خشك باشد باید به وسیله‎ای آن را تَر كنند تا آفتاب خشك كند.

دوم ـ آن كه اگر عین نجاست در آن چیز باشد پیش از تابیدن آفتاب، آن را برطرف كنند.

مسأله184. زمین با سه شرط كف پا و ته كفش نجس را، از نجاستی كه به واسطه راه‌رفتن روی زمین نجس حاصل شده، پاك می‎كند و در نجاستی كه از خارج به پا یا ته كفش رسیده، احتیاط لازم آن است كه در تطهیر آن به راه رفتن روی زمین اكتفا نكنند:

اول ـ آن كه پاك باشد.

دوم ـ آن كه خشك باشد.

مسأله150. آب با چهار شرط، چیز نجس را پاك می‎كند:

اول ـ آن كه مطلق باشد. پس آب مضاف، مانند گلاب و عرق بید چیز نجس را پاك نمی‎كند.

دوم ـ آن كه پاك باشد.

سوم ـ آن كه وقتی چیز نجس را می‎شویند، آب مضاف نشود و بو یا رنگ یا مزه نجاست هم نگیرد.

چهارم ـ آن كه بعد از آب‌كشیدن چیز نجس، عین نجاست در آن نباشد و پاك‌شدن چیز نجس با آب قلیل، یعنی آب كمتر از كُر شرط‎های دیگری هم داردكه بعداً گفته می‎شود.

مسأله149. مطهِّرات یعنی پاك‌كننده‌ها یازده چیز است:

اول ـ آب.

دوم ـ زمین.

سوم ـ آفتاب.

چهارم ـ استحاله.

پنجم ـ كم‌شدن دو سوم آب انگور بنابر قول به نجاست آن و گذشت كه با به جوش‌آمدن نجس نمی‎شود.

ششم ـ انتقال.

هفتم ـ اسلام.

هشتم ـ تبعیت.

نهم ـ برطرف‌شدن عین نجاست.

دهم ـ استبراء حیوان نجاستخوار.

مسأله136. نجس‌كردن خط و ورق قرآن حرام است، و اگر نجس شود باید فوراً آن را آب بكشند.

مسأله137. اگر جلد قرآن نجس شود در صورتی كه بی‎احترامی به قرآن باشد، باید آن را آب بكشند.

مسأله138. گذاشتن قرآن روی عین نجس، مانند خون و مردار اگر چه آن عین نجس خشك باشد، حرام است، و برداشتن قرآن از روی آن، واجب می‎باشد.

مسأله122. نجاست هر چیز از سه راه ثابت می‎شود:

اول ـ آن كه خود انسان یقین یا اطمینان كند چیزی نجس است، و اگر گمان داشته باشد چیزی نجس است، لازم نیست از آن اجتناب نماید؛ بنابراین غذا خوردن در قهوه‎خانه‎ها و مهمانخانه‎هایی كه مردمان لاابالی و كسانی كه پاكی و نجسی را مراعات نمی‎كنند در آن‌ها غذا می‎خورند، اگر انسان یقین یا اطمینان نداشته باشد، غذایی را كه برای او آورده‎اند نجس است، اشكال ندارد.

11. عرق حیوان نجاستخوار

مسأله117. بنابر احتیاط واجب باید از عرق شتر نجاستخوار و هر حیوانی كه به خوردن نجاست انسان عادت كرده اجتناب كرد.

مسأله118. عرق جنب از حرام پاك است چه در حال جماع بیرون آید یا بعد از آن، از مرد باشد یا از زن، از زنا باشد یا از لواط، یا از وطی و نزدیكی‌كردن با حیوانات یا استمناء، «و استمناء آن است كه انسان با خود، كاری كند كه منی از او بیرون آید» لكن بنابر احتیاط واجب با بدن یا لباسی كه آلوده به آن است نمی‎شود نماز خواند.