مسأله222. اگر بدن حیوان به عین نجس، مثل خون یا متنجس، مثل آب نجس آلوده شود، چنان‌چه آن‌ها برطرف شود، بدن آن حیوان پاك می‎شود، و هم‌چنین است باطن بدن انسان، مثل داخل دهان و بینی، مثلاً اگر خونی از لای دندان بیرون آید و در دهان از بین برود، آب‌كشیدن داخل دهان لازم نیست، ولی اگر دندان عاریه در دهان نجس شود بنابر احتیاط باید آن را آب بكشند.

مسأله223. اگر غذا لای دندان مانده باشد و داخل دهان خون بیاید، چنان‌چه انسان نداند كه خون به غذا رسیده آن غذا پاك است، و اگر خون به آن برسد بنابر احتیاط نجس می‎شود.

مسأله215. تبعیت آن است كه چیز نجسی به واسطه پاك‌شدن چیز نجس دیگر پاك شود.

مسأله216. اگر شراب سركه شود، ظرف آن هم تا جایی كه شراب موقع جوش‌آمدن به آنجا رسیده پاك می‎شود، و پارچه و چیزی هم كه معمولاً روی آن می‎گذارند اگر به آن رطوبت نجس شود، پاك می‎گردد؛ ولی اگر پشت ظرف به آن شراب آلوده شود، احتیاط واجب آن است كه بعد از سركه‌شدن شراب، از آن اجتناب كنند.

مسأله212. اگر كافر شهادتین بگوید، یعنی بگوید: «أَشْهَدُ أنْ لا إِلهَ إِلَّا الله وَأَشْهَدُ أنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله» مسلمان می‎شود، و بعد از مسلمان‌شدن، بدن و آب دهان و بینی و عرق او پاك است؛ ولی اگر موقع مسلمان‌شدن، عین نجاست به بدن او بوده، باید برطرف كند و جای آن را آب بكشد، بلكه اگر پیش از مسلمان‌شدن، عین نجاست برطرف شده باشد، احتیاط واجب آن است كه جای آن را آب بكشد.

مسأله210. اگر خون بدن انسان یا خون حیوانی كه خون جهنده دارد، یعنی حیوانی كه وقتی رگ آن را ببرند خون از آن جستن می‎كند، به بدن حیوانی كه خون جهنده ندارد برود و خون آن حیوان حساب شود، پاك می‎گردد، و این را انتقال گویند. پس خونی كه زالو از انسان می‎مكد چون خون زالو به آن گفته نمی‎شود و می‎گویند خون انسان است، نجس می‎باشد.

مسأله203. آب انگوری كه با آتش جوش آمده اگر آن قدر بجوشد كه ثلثان شود، یعنی دو قسمت آن كم شود و یك قسمت آن بماند، پاك می‎شود. ولی اگر به خودی خود جوش بیاید و به آتش یا غیر آتش ثلثان شود، یا به آتش جوش بیاید و به غیر آتش ثلثان شود فقط به سركه‌شدن پاك می‎شود؛ و این حكم بنابر قول به نجاست عصیر است به جوش‌آمدن و گذشت كه اقوی طهارت است.

مسأله204. اگر دو قسمت آب انگور بدون جوش‌آمدن كم شود، چنان‌چه باقیمانده آن جوش بیاید نجس نیست، ولی خوردن آن حرام است.

مسأله196. اگر جنس چیز نجس به طوری عوض شود كه به صورت چیز پاكی درآید، پاك می‎شود، و می‎گویند استحاله شده است، مثل آن كه چوب نجس بسوزد و خاكستر گردد، یا سگ در نمك‌زار فرو رود و نمك شود. ولی اگر جنس آن عوض نشود مثل آن كه گندم نجس را آرد كنند یا نان بپزند پاك نمی‎شود.

مسأله197. كوزه گِلی و مانند آن كه از گل نجس ساخته شده و هم‌چنین ذغال چوب نجس، نجس است.

مسأله198. چیز نجسی كه معلوم نیست استحاله شده یا نه، نجس است.

مسأله192. آفتاب، زمین و ساختمان و چیزهایی كه مانند درب و پنجره در ساختمان به‌كار برده شده، و هم‌چنین میخی را كه به دیوار كوبیده‎اند، با پنج شرط پاك می‎كند:

اول ـ آن كه چیز نجس به طوری تَر باشد، كه اگر چیز دیگری به آن برسد تَر شود، پس اگر خشك باشد باید به وسیله‎ای آن را تَر كنند تا آفتاب خشك كند.

دوم ـ آن كه اگر عین نجاست در آن چیز باشد پیش از تابیدن آفتاب، آن را برطرف كنند.

مسأله184. زمین با سه شرط كف پا و ته كفش نجس را، از نجاستی كه به واسطه راه‌رفتن روی زمین نجس حاصل شده، پاك می‎كند و در نجاستی كه از خارج به پا یا ته كفش رسیده، احتیاط لازم آن است كه در تطهیر آن به راه رفتن روی زمین اكتفا نكنند:

اول ـ آن كه پاك باشد.

دوم ـ آن كه خشك باشد.

مسأله150. آب با چهار شرط، چیز نجس را پاك می‎كند:

اول ـ آن كه مطلق باشد. پس آب مضاف، مانند گلاب و عرق بید چیز نجس را پاك نمی‎كند.

دوم ـ آن كه پاك باشد.

سوم ـ آن كه وقتی چیز نجس را می‎شویند، آب مضاف نشود و بو یا رنگ یا مزه نجاست هم نگیرد.

چهارم ـ آن كه بعد از آب‌كشیدن چیز نجس، عین نجاست در آن نباشد و پاك‌شدن چیز نجس با آب قلیل، یعنی آب كمتر از كُر شرط‎های دیگری هم داردكه بعداً گفته می‎شود.

مسأله149. مطهِّرات یعنی پاك‌كننده‌ها یازده چیز است:

اول ـ آب.

دوم ـ زمین.

سوم ـ آفتاب.

چهارم ـ استحاله.

پنجم ـ كم‌شدن دو سوم آب انگور بنابر قول به نجاست آن و گذشت كه با به جوش‌آمدن نجس نمی‎شود.

ششم ـ انتقال.

هفتم ـ اسلام.

هشتم ـ تبعیت.

نهم ـ برطرف‌شدن عین نجاست.

دهم ـ استبراء حیوان نجاستخوار.