مطالعه عمیق و تتبع وسیع

 2. مطالعه عمیق و تتبع وسیع: پشتوانه اجتهاد آیت‌الله بروجردی(رحمة‌الله علیه)، مطالعات وسیع و دقیقی بود كه در بروجرد و اصفهان و نجف، از ابتدای طلبگی داشتند. ایشان از ابتدای درس، در هر علمی و مسأله‌ای به مطالب طرح‌شده در متون دروس اكتفا نمی‌‌كردند، بلكه اوّلاً در خود همان مسأله به‌گونه اجتهادی، همه جوانب آن را مورد مداقّه قرار می‌دادند. خود ایشان قریب به این مضمون می‌فرمود:

اطمینان‌بخشی

1. اطمینان‌بخشی: سبك استنباط آن جناب، به‌گونه‌‌ای بود كه برای انسان، از دیگر روش‌ها اطمینان بیشتری ایجاد می‌كرد كه به حكم شارع رسیده است. (در عین اینكه همه روش‌های استنباطی فقها، در جای خودشان محترم و حجت می‌باشد). زیرا ایشان، علاوه بر بررسی جوانب یك حكم، حتی‌الامكان حكم شارع را از متون احادیث استخراج می‌فرمودند.

با فقه‌الحدیثی كه داشتند، در كمتر مواردی برای دستیابی به احكام، نیاز به تمسك به اصول عملیه پیدا می‌كردند.

بسم ‌الله الرّحمن الرّحیم

حوزه: مشهور است كه آیت‌الله بروجردی در استنباط احكام شیوه نویی را ارائه دادند. خواهشمندیم در این زمینه توضیح دهید؟

خصوصیات شیوه اجتهاد

شیوه اجتهاد آیت‌الله العظمی بروجردی(رحمةالله علیه) بحث وسیع و پردامنه‌ای را می‌طلبد كه در مجال این مصاحبه نمی‌باشد، ولی به‌طور اختصار، به بعضی از خصوصیات اجتهاد آن مرحوم اشاره می‌كنم:

مصاحبه مجله حوزه[1]

مطالعه برخی از نشریات و دقت نسبت به مطالب آن

چنان‌که عرض شد ایشان با كثرت مشاغلی كه داشتند فرصت اینكه مجله و نوشته‌ای را بخوانند نداشتند، ولی احساس مسئولیت، آقا را بر آن می‌داشت كه نگاهی به نوشته‌هایی كه منتشر می‌شود و به دستشان می‌رسد داشته باشند.

نمونه پنجم: واکنش به شیفتگی یکی از سران به ملی‌گرایی

نمونه دیگر در مورد سرتیپ بهارمست بود كه گفته می‌شد در

ملی‌گرایی و شیفتگی به شاهنامه فردوسی و ایران باستان افراط عجیبی داشت، و تمدن ایران را بر اساس اسلام و یكتاپرستی كم می‌شمرد، و خلاصه گرایش به زرتشتی‌گری و شعارهای پوچ گذشته‌های دور را اظهار می‌كرد، و در یك برنامه‌ای تظاهر زننده‌ای كرد كه موجب نگرانی آقا و اعتراض شدید ایشان گردید كه متأسفانه تفصیل آن را فراموش كرده‌ام.

نمونه چهارم: واکنش به اعدام یک مسلمان در برابر قتل شخص بهایی

شخصی به نام محمدحسین اهل یزد سال‌ها پیش یك نفر بهایی را كشته بود و تحت تعقیب قرار گرفته بود، و به كشور عراق گریخته بود.

پس از مدتی چگونه و چرا با دسیسه بهایی‌ها یا غیر آن به ایران برگشته بود، و ظاهراً بهایی‌ها كه در جریان وارد بودند و با مأمورین در ارتباط بودند اطلاع می‌دهند و او را دستگیر و به تهران اعزام می‌کنند.

نمونه سوم: واکنش به رژه دختران در برابر شاه

یك بار اعلام شد كه روز شنبه، دخترها در برابر شاه، رژه می‌روند.

عصر پنج‌شنبه روزنامه‌ها این مطلب را نوشته بودند. این مطلب به عرض ایشان رسانده شد،‌ و ایشان فوراً پیغام شدیدی فرستادند و آن را ممنوع نمودند.

لذا بااینكه هوا بسیار صاف و مناسب بود اعلام كردند كه به مناسبت بدی هوا، مراسم اجرا نمی‌شود.

نمونه دوم: واکنش در برابر قانون اصلاحات ارضی

نمونه دوم، مسأله اصلاحات ارضی بود. همه می‌دانند كه در كشور پهناور ایران، مشكل كشاورزی، كمبود زمین و كیفیت توزیع آن و مالكیت‌های بزرگ و كوچك خصوصاً در آن زمان كه جمعیت بسیار كمتر از الآن بود، اگر دولت با امكانات مالی كلانی كه در آن زمان به‌واسطه بالا رفتن قیمت نفت داشت اقدام می‌كرد، و آب‌هایی را كه هدر می‌رفت به‌طور مدرن مهار می‌كرد، زمین برای زراعت در حدی فراهم می‌شد كه با كمبود كشاورز مواجه باشد نه با كمبود زمین.

نمونه اول: واکنش به ولایتعهدی اشرف

گفته می‌شد كه شاه چون فرزند پسر ندارد[1]، به تشویق بیگانگان و خواست آنها در مقام این برآمده كه خواهر خود اشرف را به ولایتعهدی تعیین كند.