حوزه: آیا آیت‌الله بروجردی در علم اصول، قائل به این طول و تفصیل بودند یا مباحث اصول را به اجمال مطرح و بررسی می‌كردند؟

پرداختن به مباحث مهم اصول

بسیاری از مباحث اصول، مقتضی طبع اجتهاد می‌باشد و اختراعی نیستند، مثل بحث عام و خاص، مطلق و مقید، مفاهیم تعادل و ترجیح و ...

ابتکار در موضوع علم اصول

همین نظریه‌ای كه موضوع علم اصول، حجت است، از ابتكارات آن بزرگوار است و دیگران از ایشان گرفته‌اند.

تقریر خاص دلیل انسداد

آیت‌الله بروجردی(رحمة‌الله علیه)، در اصول مبانی خاصی داشتند. در مفهوم، در

اجماع، مبنای خاص داشتند. دلیل انسداد را ازنظر تاریخی ریشه‌یابی كرده بودند و آن را برخلاف آنان كه دلیل بر حجیت ظن مطلق می‌دانند، با تقریر و بیان خاص به خود، دلیل بر حجیت خبر واحد می‌دانستند.

استفاده کم از اصول عملیه

ولی در استنباط احكام، بااینكه اصولی بسیار محقق و متبحری بودند و با تسلطی كه بر احادیث و دقتی كه در استفاده از احادیث می‌كردند، خیلی كم به اصول عملیه تمسك می‌جستند.

حوزه: علم اصول چه جایگاهی در شیوه استنباط ایشان داشت؟ آن مرحوم چگونه با مطالب اصولی برخورد می‌كردند؟

تسلط بر علم اصول

ایشان تسلطی عجیبی بر اصول داشتند و به آن بسیار اهمیت می‌دادند، و تحول علم اصول و مسائل آن را چنان‌كه در‌خور بزرگ‌ترین اساتید این فن است، بررسی كرده بودند و در بعضی ابواب مختلف آن، نظریاتی مخصوص به خود داشتند.

تأثیر تسلط بر اقوال عامه در استنباط

 وقتی یك روایت را بدون اطلاع از فضا و محیط صدور روایت بررسی كنیم، به معنای ظاهری كه از لفظ استفاده می‌شود آگاه می‌شویم، ولی وقتی محیط صدور روایت و نظریات علمی مطرح‌شده در آن فضا را بدانیم، چه بسا قرینه حالیه‌ای، فهم ما را از روایت عوض كند یا توسعه دهد؛ مثلاً من در این مجلس، باتوجه‌به یك جریانی كه در اینجا پیش آمده است، حرفی می‌زنم. شما كه در مجلس هستید، می‌دانید حرف من،

تسلط بر اقوال و فتاوای عامّه

آیت‌الله بروجردی(رحمة‌الله علیه)، بر اقوال عامه، فوق‌العاده مسلط بودند. نه تنها بر فتاوا و اقوال ائمه اربعه آنان تسلط داشتند كه بر نظریات صحابه و دیگر فقهای آنان، چون  اوزاعی ثوری، لیث و ... محیط بودند،‌ و اختلاف‌نظرهایی كه در یك مسأله بود می‌دانستند.

این تسلط، به‌طوری بود كه برخی از فقهای اهل‌سنت، در ملاقات با ایشان آن مرحوم را از خودشان بر اقوال و نظریات علمای عامه مسلط‌تر می‌دیدند.

تسلط بر علم انساب

ناگفته نماند كه آن فقیه بزرگ اسلام، در علم انساب نیز، محقق و متبحر بودند، چنان‌كه در مورد شجره یكی از سادات عالی‌قدر در خارج از ایران، بعضی از علمای انساب عامه، تشكیك یا رد كرده بودند و ایشان با اطلاع وسیعی كه از این علم داشتند، محققانه شبهه را رفع نمودند.

در یك جریان عجیب دیگر نیز ایشان از حفظ، شجره انساب چند سلسله از سادات را تا آنجا كه به هم متصل می‌شوند از حفظ خوانده بودند.

تسلط بر علم رجال

ازجمله جهاتی كه بررسی می‌فرمودند و گاه درباره آن توضیحاتی می‌دادند - كه رسیدن به آنها برای آنان كه اهل تتبع كامل هستند نیز كمتر فراهم می‌شد- جهات مربوط به اسناد، رجال اسانید، طبقات، خصوصیات و صفات روات و شخصیت و كیفیت تلمّذ و عقاید فقهی و اصولی آنان بود. در این جهت، نه تنها احاطه بر رجال اسانید شیعه داشتند، بلكه در رجال عامه نیز، متبحر و صاحب‌نظر بودند.

حوزه: خواهشمندیم در خصوص سبك استنباط آن بزرگوار، بیشتر توضیح بدهید.

سبک استنباط

 در استنباط احكام و تدریس فقه، پس از طرح مسأله، به روایات باب مراجعه و در جهات مختلف آنها بحث می‌كردند، حتی به تعداد روایاتی