س541. اگر فردی که به توسط دیگری مبتلا به ایدز گردیده است در اثر این بیماری مبتلا به چند بیماری دیگر همچون (اقسام سرطانها، از کار افتادن کلیهها، عدم کنترل ادرار و آسیب به مجرای ادرار و...) گردد؛ در صورتی که بهعنوان نمونه فرد فوق مبتلا به چهار نوع بیماری شود که همگی مشمول دیهاند، آیا در صورت مطالبه شخص مذکور، در نهایت یک دیه کامل به او تعلق میگیرد یا دیه هر چهار بیماری به او داده میشود؟
ج. در فرض سؤال، چنانچه عمداً دیگری را مبتلا کرده و ابتلای شخص مبتلا به وسیله دیگری (شخص مفروض) قطعی باشد و احتمال اینکه با عوامل دیگر مبتلا شده باشد نرود و نیز قطعی باشد که ابتلای او به بیماریهای مذکور دیگر از همان ایدز است نه از روی حدس و احتمال، در این صورت اگر بیماریها دیه مقدره داشته باشند باید همان دیهها پرداخت شود و الّا ارش دارد و چون تعیین ارش در این زمان امکان ندارد باید بهصورت مصالحه طرفین حلوفصل شود. والله العالم
س542. لطفاً دیه سوختگی بدن از سرخ شدن پوست تا از بین رفتن گوشت و پوست بدن را با توجه به تفاوتی که در اعضا و اجزای مختلف بدن دارد بیان فرمایید؟
ج. دیاتی که برای قتل نفس و یا اعضای انسان ذکر شده در آنها تفاوتی بین اینکه اتلاف نفس یا عضو و یا ناقص کردن اعضا و عیبدار کردن آنها از چه سببی حاصل شده باشد نیست و میزان، خود تلف شدن یا ناقص شدن است. بنابراین فرقی نمیکند که تلف نفس به وسیله مثلاً سلاح باشد یا سوزاندن و همچنین نسبت به اعضا.
نتیجه اینکه آنچه برای آن شرعاً دیه مقدرّه هست از هر سببی حاصل شود همان دیه را دارد و اگر دیه مقدّره ندارد، ارش دارد؛ چه از سوزاندن باشد یا غیر آن. والله العالم
س543. در ارتباط با ضایعات عصبی، ضایعات حسی، فلج اعصاب دست، صدمات وارد به جمجمه که منجر به صدمه عصبی هر یک از اعصاب دوازدهگانه مغزی، آسیبهای اعصاب کرانیال و محیطی، آسیبهای روانی متعاقب ضربه اختلالات بینایی و شنوایی بر اثر ضربه، ضایعات اعصاب و روان به هر دلیل، ضایعات اعصاب حسی و حرکتی، از بین رفتن حس بویایی و نورالژی که تست قابل دسترس جهت تأیید آن وجود ندارد، کُما و عوارض ناشی از آن، آیا دیه مقرر دارد یا خیر؟ علیفرض اینکه دیه مقرر نداشته باشند، ارش دارند یا خیر؟ با توجه به اینکه قضات تخصص پزشکی ندارند، در تعیین ارش بر اساس نظریه پزشکی قانونی میتوان عمل نمود یا راه حل شرعی دیگری دارد؟
ج. در بعضی موارد مذکوره، دیه مقرّره شرعیه ندارد و ارش ثابت است لکن چون در این زمان تعیین ارش ممکن نیست باید طرفین با تراضی و مصالحه کار را خاتمه دهند. والله العالم
س544. در بسیاری از جنایات و حوادثی که منجر به صدمه پوستی یا کندگی پوست میگردد مسلماً علاوه بر صدمه پوستی، عدم رویش مو نیز حادث میگردد، آیا اضافه بر صدمه پوستی بر عدم رویش مو، دیه یا ارشی در نظر گرفته میشود یا خیر؟ ثانیاً در تمام موهای بدن چنین است یا اینکه اعضای بدن از نظر رویش و عدم رویش مو متفاوتند؟
ج. اضافه بر صدمه پوستی که دیه معینه دارد چنانچه عدم رویش مو در موضع صدمه دیده شود، نقص محسوب میگردد و در این مورد نیز چون تعیین ارش ممکن نیست، باید مصالحه و تراضی شود. والله العالم
س545. خواهشمند است فتوای معظمله را اعلام فرمایید:
اولاً: ارش مثل دیه مهلت پرداخت دارد یا خیر؟
ثانیاً: اگر میزان آن به ثلث برسد به نصف تقلیل مییابد یا نه؟ و آیا اصولاً ارش همان دیه غیر معین است و طبعاً آثار و خواص گوناگون آن را دارد یا صدمه و خسارتی است نظیر خسارتهای دیگر؟
ج. ظاهراً دیات مقدره و همچنین غیر مقدره که به وسیله ارش معلوم میشود و در مواردی که با صلح یا حکم حاکم تعیین میگردد، در احکام عامه مشترک میباشند. والله العالم
س546. بفرمایید ارش از حیث مهلت پرداخت بر اصالت الحلول (حال بودن) باقی است یا مقرّرات مربوط به مهلت پرداخت دیه راجع به ارش صدمات نیز جریان دارد؟
ج. بنابر احتیاط ارش باید فوراً پرداخت شود. والله العالم
س547. بین پسر و دختری رابطه نا مشروع برقرار گردیده که منتهی به زنا بهصورت دخول کامل شده و از دختر ازاله بکارت گردیده است، حال سؤال این است اگر عمل با رضایت دختر و بدون اغفال صورت گرفته باشد، آیا ارشالبکارة به دختر تعلق میگیرد یا خیر؟ اگر عمل با رضایت دختر ولی با اغفال دختر همراه بوده، آیا ارشالبکارة به دختر تعلق میگیرد یا خیر؟
ج. اگر زنا با رضایت دختر انجام شده و دختر بالغه بوده، استحقاق ارشالبکارة را ندارد و فرقی بین اغفال و عدم اغفال نیست. والله العالم
س548. در موارد تعیین ارش صدمات وارده بر اعضا بفرمایید:
1. آیا محاسبه ارش باید نسبت به کل دیه همان عضو باشد یا دیه کامل انسان؟
ج. ارش نسبت به دیه ملاحظه نمیشود بلکه نسبت به قیمت و ارزش انسانی که عضوش ناقص شده، ملاحظه میشود. والله العالم
2. در صورت محاسبه ارش نسبت به دیه کامل، آیا مقدار ارش صدمه وارده به عضو میتواند بیش از دیه آن عضو تعیین گردد؟
ج. ارش زاید بر کل قیمت نمیشود. والله العالم
س549. با توجه به قاعده «کل ما کان فی الانسان منه اثنان ففیهما الدیة و فی احدهما نصف الدیة و ما کان واحداً ففیه الدیة»، آیا قاعده فوق، شامل اعضای داخلی بدن مثل کلیه و غیره نیز میشود یا اینکه اختصاص به اعضای ظاهری بدن دارد؟
ج. ظاهر روایات که میفرمایند (هرچه در انسان دو تا باشد...) این است که فرقی بین اعضای ظاهر و باطن در این حکم نیست. والله العالم