ج. اگر شنونده می‌داند که گوینده شوخی می‌کند حرام نیست، ولی اگر طرف مطلب را جدّی تلقی می‌کند جایز نیست. مع‌ذلک در روایت است که « لاٰ یَجِدُ عَبْدٌ طعمَ الْاِیمٰانِ حَتّٰی یَتْرُکَ الْکِذْبَ هَزْلَهُ و جَدَّهُ »[1]
ج. دروغ مصلحتی به معنایی كه نزد مردم رایج است و در واقع دروغ منفعتی است، حرام است. موارد جواز دروغ در اسلام مشخص است؛ ازجمله آنها وجود مصلحت اهم، مثل حفظ جان مؤمن یا رفع نزاع بین دو مسلمان میباشد.
ج. توریه آن است که انسان از جمله‌ای معنایی را قصد کند که در واقع صحیح است ولی شنونده به ملاحظه ظاهر و متفاهم عرفی جمله، چیز دیگری بفهمد، مثلاً کسی دقّ‌الباب می‌کند و از شخصی که درب را باز می‌کند سؤال می‌کند فلانی در منزل است و آن شخص که نمی‌خواهد بگوید بلی در منزل است، جواب می‌دهد خیر اینجا نیست و قصد می‌کند که در اینجایی که من ایستاده‌ام نیست و سؤال‌کننده چنین می‌فهمد که در منزل نیست و توریه مفسده‌دار جایز نیست.