فضيلت ماه مبارك رمضان
در خطبه رسول خدا(ص)
شيخ صدوق(رحمه‌الله) به سند خود از حضرت امام‌رضا(علیه‌السلام) از پدران بزرگوارش از حضرت اميرالمؤمنين(علیه‌السلام) روايت كرده است كه فرمود: پيغمبر اكرم(ص) روزي براي ما خطبه خواند و فرمود:
«اي مردم! به‌درستي‌كه ماه خدا با بركت و رحمت و آمرزش به شما رو كرده است. ماهي كه نزد خدا بهترين ماهها، روزهايش بهترين روزها، شبهايش بهترين شب‌ها و ساعاتش بهترين ساعات است. ماهي كه در آن به ضيافت خدا خوانده و از اهل كرامت خدا قرار داده شدهايد. نفسهاي شما در آن ثواب تسبيح دارد و خواب شما در آن عبادت و عمل شما در آن مقبول و دعاي شما در آن مستجاب است؛ پس با نيّتهاي راست و دلهاي پاك، از خدا درخواست كنيد كه شما را براي روزه و تلاوت قرآن توفيق دهد. به‌درستي‌كه شقي و بدعاقبت، كسي است كه از آمرزش خدا در اين ماه بزرگ محروم شود و به گرسنگي و تشنگي خود در اين ماه، گرسنگي و تشنگي روز قيامت را ياد كنيد و بر فقيران و مسكينان خود تصدّق كنيد، سالمندان را احترام
نماييد، بر صغار و خُردسالان رحم كنيد؛ و صله ارحام نماييد و زبانهاي خود را [از آنچه نبايد گفت] و چشمهاي خود را از آنچه نبايد به آن نگاه كرد، نگاه داريد؛ و گوشهاي خود را از آنچه نبايد شنيد حفظ كنيد، و با يتيمان مردم مهرباني كنيد، تا با يتيمان شما مهرباني شود، و از گناهان خود به‌سوي خدا توبه و بازگشت نماييد و دستهاي خود را در اوقات نماز به دعا بلند كنيد كه آن هنگام بهترين ساعتها است. خدا به رحمت به‌سوي بندگانش نظر ميفرمايد و هرگاه ايشان با او مناجات نمايند، جواب ميفرمايد و هرگاه او را ندا كنند، لبيك ميگويد و هرگاه او را بخوانند، مستجاب مي‌كند.
اي مردم! به‌درستي‌كه جانهاي شما در گرو عملهاي شماست؛ پس با استغفار، از گرو بيرون آوريد، و پشتهاي شما از گناهانتان سنگين است. پس به طول‌دادن سجود، آن را سبك سازيد و بدانيد كه خدا به عزّت خود سوگند ياد كرده است كه نمازگزاران و سجده‌كنندگان را عذاب نكند و آنها را به آتش جهنّم در روز قيامت نترساند.
اي مردم! هركس از شما مؤمن روزهداري را در اين ماه افطار دهد، براي او نزد خدا ثواب يك بنده آزادكردن و آمرزش گناهان گذشته خواهد بود». پس گفته شد: يا رسول‌الله! همه ما قدرت بر آن نداريم؛ فرمود: «با افطار دادن به روزهدار ـ اگرچه به نصف دانه خرما باشد ـ از آتش بپرهيزيد؛ اگرچه به شربتي آب باشد.
اي مردم! هركس از شما خلق خود را در اين ماه نيكو سازد، گذشتن از صراط در روزي كه قدمها بر آن بلغزد، براي اوست.
ايّها النّاس! كسي‌كه در اين ماه خدمت غلام و كنيز خود را سبك گرداند، خدا در قيامت حساب او را آسان سازد. و هركس در اين ماه شرّ خود را باز دارد، خدا خشم خود را از او در روز قيامت باز دارد. و كسي كه يتيمي را در اين ماه گرامي بدارد، خدا او را در روز قيامت گرامي دارد. و كسي كه در اين ماه با خويشاوند خود صله نمايد، خدا او را در قيامت به رحمت خود وصل كند. و كسي كه در اين ماه قطع رحم كند، خدا در روز قيامت رحمت خود را از او قطع فرمايد. و هركس در اين ماه نماز مستحبّي به‌جاي آورد، براي او برائت از آتش نوشته ميشود. و كسي كه نماز واجب به‌جا آورد، مثل كسي است كه در ماههاي ديگر هفتاد نماز واجب به‌جا آورد. و كسي كه در اين ماه بسيار بر من صلوات بفرستد، خدا در روزي كه ميزانها سبك باشد، ميزان او را سنگين سازد. و هركس در اين ماه تلاوت آيهاي از قرآن كند، ثواب ختم قرآن در ماههاي ديگر را دارد.
ايّها النّاس! درهاي بهشت در اين ماه گشوده است؛ از خدا بخواهيد كه [اين درها را] به روي شما نبندد و درهاي آتش، بسته است؛ از پروردگار خود بخواهيد كه آنها را به روي شما باز نگرداند. و شياطين دربند هستند؛ از خدا درخواست كنيد كه آنها را بر شما مسلّط نسازد».
اميرالمؤمنين(علیه‌السلام) فرمود: پس من برخاستم و عرض كردم: يا رسول‌الله! بهترين اعمال در اين ماه چيست؟ فرمود: «يا اباالحسن! فاضلترين اعمال در اين ماه پارسايي است از آنچه خدا حرام كرده است».
سپس رسول خدا(ص) گريست. عرض كردم: «يا رسول‌الله! چه چيز شما را به گريه درآورد؟». فرمود: «گريه ميكنم براي آنچه در اين ماه به تو ميرسد. گويا تو را ميبينم كه براي پروردگارت نماز ميگزاري و برخاسته است شقيترينِ اوّلين و آخرين جفت پي‌كننده ناقه ثمود و بر فرقت ضربتي زده است كه با آن ريش تو خضاب شده است». پس، من عرض كردم: «اين در سلامت دين من است». فرمود: «در سلامت دين توست!». سپس فرمود: «يا علي! هركس تو را بكشد، مرا كشته و هركس تو را دشمن بدارد، مرا دشمن داشته؛ براي اينكه تو از من، مثل جان مني و طينت تو از طينت من است و تو وصيّ من و خليفه من بر امّتم هستي!».[1]