يكي از برنامهها، همين برنامه «روزه ماه رمضان» است.
آيا ميدانيد و هيچ فكر كردهايد كه اجراي اين برنامه در هر سال تاچه‌حد انسان را به خود بازميگرداند و ضمير فرد را آگاه و شعورش را بيدار ميسازد؟!
آيا انديشيدهايد كه اجراي برنامه ماه رمضان توسّط انسانهايي كه در عصر ما گرفتار مسائل مادّي و حيواني، مسابقات بيهوده، شهوترانيهاي بينهايت كثيف و شرمآور، شركت در مجالس لهوولعب و رقص و قمار، ميگساري و صدها آفت ديگر شدهاند، چه آثار نيك و سودمندي دارد و چگونه آنان را از منجلاب اين پليديها نجات ميدهد؟
كساني كه در طول سال به‌واسطه اشتغالات مادّي حتّي براي لحظهاي فرصت توجّه به امور روحاني را نداشتهاند و از وجدان انساني خود جدا شده و موج اجتماع، آنان را از اين سو به آن سو پرتاب كرده و پناهگاه و آسايشگاهي نيافتهاند، اكنون در پناه ماه رمضان ميآرمند و در لذايذ روحاني و معنوي غرق ميشوند؛ با خدا مناجات كرده و دعا ميخوانند:
«اَللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ إِيمَاناً تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِي».[1]
گريه كرده و اشك ميريزند؛ و با روحي سرشار از امّيدواري عرض امّيد نموده و دعاي:
«إِلَهِي لَوْ قَرَنْتَنِي فِي الْأَصْفَادِ، وَمَنَعْتَنِي سَيْبَكَ مِنْ بَيْنِ الْأَشْهَادِ، وَدَلَلْتَ عَلَى فَضَائِحِي عُيُونَ الْعِبَادِ وَأَمَرْتَ بِي إِلَی النَّارِ وَحَلْتَ بَیْنِی وَبَیْنَ الْأَبْرَارِ مَا قَطَعْتُ رَجَائِي مِنْكَ، وَمَا (لَا) صَرَفْتُ تَأْمِيلِي لِلْعَفْوِ عَنْكَ وَلَاخَرَجَ حُبُّكَ مِنْ قَلْبِي أَنَا لَا أنْسِي أَيَادِيكَ عِنْدِي».[2]
را زمزمه ميكنند كه دين، منبع امّيد و خدا مصدر تمام خيرات است و غير از اين مادّيّات، غير از جنگها و مسابقهها، خيانتها و جنايتها، استثمارها، پردهدريها و بيغيرتيها، غير از اين مجالس هرزه‌گي و دانسها و رقصها، سينماها و كابارهها - كه خستهكننده روح و تاريك‌كننده باطن و باعث تضعيف اعصاب و پرده خرد و بينش و كشنده غيرت و مردانگي و شخصيّت است - عالم ديگر و لذّتهاي بهتري وجود دارد.
ميفهمند كه آدميزاد ميتواند به مادّيّات بياعتنا باشد و در مقابل شهوات، اميال تشنگي و گرسنگي، زبان، چشمچراني و... سر خم نكند.
ميفهمند كه آرامش واقعي روح، در ياد خداست و در عالم فضايل انساني صفاتي مانند: راستي و درستي، شكيبايي، بشردوستي، خدمت به همنوع، دانش‌پژوهي، نيكوكاري، فروتني و دادگري وجود دارد؛ و مزاحمت، دشمني و كينه، جنگ، بيخانمانكردن و صفاتي از اين قبيل در آن راه ندارد.
عالم فضايل عالمي است كه هرچه بشر، عالي‌همّت و بلندنظر باشد، زودتر در آن به مقصد ميرسد.
راستي، كدام مدرسه و چه مكتبي براي تربيت اين بشر، بهتر از ماه رمضان است؟
در ماه رمضان شعائر اسلام ـ كه شعائر انسانيّت و فضيلت است ـ
زنده ميشود. نمازجماعتها رونق يافته و در آن مساوات اسلامي و حسّ هم‌رديفي و هم‌قدمي آشكار ميشود.
همه ميفهمند كه بنده يك خدا هستند و اين امتيازات مادّي بيارزش است و كسي كه به خدا نزديكتر و خلوصش بيشتر باشد ـ سلطان يا رعيّت، كارفرما يا كارگر، فرمانده يا سرباز ساده ـ محترمتر است.
غرورها، خودخواهيها، كبرها و طمعها و حسدها همه در ماه رمضان ضمن اجراي برنامههايي از قبيل: ادعيّه، مجالس وعظ و خطابه و... به اندازه قابل‌توجّه ضعيف يا نابود ميشود.
اگر كساني كه مادّيّات، چشم بصيرت آنان را كور كرده، اين برنامههاي اسلامي را انجام دهند و از لذايذ مادّي كنارهگيري نموده و به حال معنوي خود برسند، در يازده ماه ديگر سال نيز از حدود اعتدال، چندان تجاوز نميكنند.
ادعيّهاي كه در ماه رمضان ميخوانيم، هريك درسي آموزنده و راهنمايي براي توجّه به مصالح عموم و آسايش همگان است.
اين جملهها، گوياي احساسات و خواستههاي روزهدار است:
«اَللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَی أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ. اَللَّهُمَّ أَغْنِ كُلَّ فَقِيرٍ، اَللَّهُمَّ أَشْبِعْ كُلَّ جَائِعٍ ...».[3]
هريك از دعاهايي كه خوانده ميشوند، نردبان ترقّي و تكميل
خداشناسي و خداپرستي و آموزنده معارف اسلام و مبيّن ارتباط بنده با خداي جهان و محكمكننده اركان ايمان است.
ما بايد از ماه رمضان حداكثر استفاده را برده و شكر اين خوان گسترده و نعمت بيدريغ را به‌جا آوريم و از موائد و غذاهاي روحي آن بهرهمند گرديم.
[1]. کلینی، الکافی، ج2، ص524؛ طوسی، مصباح‌المتهجد، ص565؛ ابن‌طاووس، اقبال‌الاعمال، ج1، ص175. «خدايا! از تو ایمانی را درخواست مي‌کنم که با آن هميشه قلبم را تصرّف کنی و به دست بگیری».
[2]. از دعاي ابوحمزه : «معبود من! اگر مرا در قيود دربند كني، و در بين گواهان عطايت را از من بازگيري؛ و چشمهاي بندگان را بر رسواييهاي من دلالت دهي؛ و فرمان دهي مرا به‌سوي آتش برند، و ميان من و نيكان حايل شوي، امّيدم را از تو نميگيرم و آرزويم را از عفو تو برنميگردانم و دوستي تو از دلم بيرون نميرود. من نعمت‌هاي تو را ـ كه در نزد خود دارم ـ فراموش نميكنم». ابن‌طاووس، اقبال‌الاعمال، ج1، ص167؛ کفعمی، المصباح، ص595.
[3]. کفعمی، المصباح، ص617؛ مجلسی، بحارالانوار، ج95، ص120 (دعاي ماه مبارک رمضان). «خدايا! بر اهل قبور شادي و سرور عطا کن، خدايا هر نيازمندي را بي‌نياز کن، خدايا هر گرسنه‌اي را سير کن ...»