ابنعقده کتابی دارد که در آن جا ٤٠٠٠ نفر از کسانی که از حضرت امام جعفر صادق(ع) در علوم مختلف روایت داشتهاند ذكر میکند و از هر کدام روایتشان را نقل میکند. [1]
در رشتههای دیگر علمی مثل علوم جدیدۀ امروز مانند شیمی و فیزیک هم حضرت شاگردانی داشتهاند که فوقالعاده بودند مثل جابر بن حیان که وقتی کتابهایش را در اروپا ترجمه کردند لقب پدر شیمی به او دادند، هزار یا پانصد کتاب در رشتههای مختلف علوم دارد و دائماً از حضرت امام صادق(ع) روایت میکند: شخصیتی است که علوم و اطلاعات علمی عجیب و غریبی داشته است. او یک شاگرد از شاگردان حضرت است در رشتههای دیگر هم حضرت شاگردانی داشته است. مثلاً رشتۀ تشریح یا همین توحید مفضل که ترجمه شده است تهیه کنید بخوانید و ببینید که در آن زمان حضرت صادق(ع) مردم را با چه علومی آشنا میکردند.
نعمت ولایت اهلبیت(ع) که خداوند به ما عطا فرموده نعمت بسیار بزرگی است و همه باید قدردان آن باشیم چون هرچه از اصول سعادت دنیا و آخرت و تمدّن حقیقی و واقعی و اخلاقیات بخواهید در مکتب اهلبیت(ع) و در کلمات همۀ ائمه مخصوصاً امام جعفر صادق(ع) هست.
اهل سنت هم راجع به شخصیت حضرت صادق(ع) کتاب مستقل نوشتهاند ما نمیتوانیم نه در این جلسه و نه در هزارها جلسۀ دیگر در این موضوع شرح و بسط دهیم، وجود جامع الابعادی که انسان متحیر میشود از کجای فضائل او سخن بگوید.
[1]. له کتب منها: کتاب أسماء الرجال الذین رووا عن الصادق(ع) أربعة آلاف رجل خرج فیه لکلّ رجل الحدیث الذی رواه. علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص322؛ محدّث قمی، الکنی و الالقاب، ج1، ص358؛ خوئی، معجم رجال الحدیث، ج3، ص66.