سه شنبه: 29/اسف/1402 (الثلاثاء: 9/رمضان/1445)

تفکر یا وسیلۀ کمال

اگر انسان حال تفکر داشته باشد برای او اسباب کمال است.

﴿الَّذِینَ یَذْكُرُونَ اللّٰهَ قِیاماً وَقُعُوداً وَعَلَى جُنُوبِهِمْ وَیَتَفَكَّرُونَ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلاً سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ﴾.[1]

تفکر در خلقت آسمان و زمین، تفکر در اعمال خویش، تفکر در حوادث و اوضاع دنیا.

در روایت از حضرت رسول(ص) آمده است:

«تَفَكُّرُ سَاعَةٍ خَیْرٌ مِنْ قِیَامِ لَیْلَةٍ».[2]

البته این حدیث لفظ‌های مختلفی دارد.

«فِكْرَةُ سَاعَةٍ خَیْرٌ مِنْ عِبَادَةِ سَنَةٍ».[3]
«تَفَكَّرُ سَاعَةٍ خَیْرٌ مِنْ عِبَادَةِ سَنَةٍ».[4]

اینها هر کدام معنایی دارد و برحسب درجات تفکر و اشخاص متفاوت است.

 

از امام در مورد این حدیث پیغمبر اکرم(ص) سؤال کردند که چگونه تفکر کنیم؟

كَیْفَ نَتَفَكَّرُ؟ قَالَ: «یَمُرُّ بِالْخَرِبَةِ أَوْ بِالدَّارِ فَیَقُولُ: أَیْنَ سَاكِنُوكِ؟ أَیْنَ بَانُوكِ؟ مَا لَكِ لا تَتَكَلَّمِین‏؟».[5]

حضرت فرمودند: «هنگامی ‌که انسان عبور می‌کند به مکان خرابی از روی تفکر بگوید: کجا رفتند آنها که تو را بنا کردند؟ کجا رفتند آنها که در تو ساکن بودند؟ چرا سخن نمی‌گویی؟».

انسان وقتی به دنیا نگاه می‌کند، قبرها را می‌بیند و آگاهانه روی زمین راه می‌رود از همۀ مناظری که می‌بیند می‌تواند عبرت بگیرد.

 

[1]. آل‌عمران، ١٩١. «همان‌ها که خدا را در حال نشسته و ایستاده، و آنگاه که بر پهلو خوابیده‌اند، یاد می‌کنند؛ و در اسرار آفرینش آسمان‌ها و زمین می‌اندیشند (و می‌گویند:) بار الها اینها را بیهوده نیافریده‌ای؛ منزهی تو؛ ما را از عذاب آتش نگه‌دار».

[2]. برقی، المحاسن، ج1، ص26؛ کلینی، الکافی، ج ٢، ص ٥٤.

[3]. سیوطی، الجامع الصغیر، ج2، ص219؛ متقی هندی، کنز العمال، ج٣، ص ١٠٦.

[4]. عیاشی، تفسیر، ج2، ص208؛ سمرقندی، تفسیر، ج1، ص276؛ قرطبی، تفسیر، ج4، ص314؛ بحرانی، البرهان، ج3، ص245.

[5]. برقی، المحاسن، ج1، ص26؛ کلینی، الکافی، ج ٢، ص ٥٤ـ55.  

موضوع: 
نويسنده: 
کليد واژه: