اگر انسان حال تفکر داشته باشد برای او اسباب کمال است.
تفکر در خلقت آسمان و زمین، تفکر در اعمال خویش، تفکر در حوادث و اوضاع دنیا.
در روایت از حضرت رسول(ص) آمده است:
البته این حدیث لفظهای مختلفی دارد.
اینها هر کدام معنایی دارد و برحسب درجات تفکر و اشخاص متفاوت است.
از امام در مورد این حدیث پیغمبر اکرم(ص) سؤال کردند که چگونه تفکر کنیم؟
حضرت فرمودند: «هنگامی که انسان عبور میکند به مکان خرابی از روی تفکر بگوید: کجا رفتند آنها که تو را بنا کردند؟ کجا رفتند آنها که در تو ساکن بودند؟ چرا سخن نمیگویی؟».
انسان وقتی به دنیا نگاه میکند، قبرها را میبیند و آگاهانه روی زمین راه میرود از همۀ مناظری که میبیند میتواند عبرت بگیرد.
[1]. آلعمران، ١٩١. «همانها که خدا را در حال نشسته و ایستاده، و آنگاه که بر پهلو خوابیدهاند، یاد میکنند؛ و در اسرار آفرینش آسمانها و زمین میاندیشند (و میگویند:) بار الها اینها را بیهوده نیافریدهای؛ منزهی تو؛ ما را از عذاب آتش نگهدار».
[2]. برقی، المحاسن، ج1، ص26؛ کلینی، الکافی، ج ٢، ص ٥٤.
[3]. سیوطی، الجامع الصغیر، ج2، ص219؛ متقی هندی، کنز العمال، ج٣، ص ١٠٦.
[4]. عیاشی، تفسیر، ج2، ص208؛ سمرقندی، تفسیر، ج1، ص276؛ قرطبی، تفسیر، ج4، ص314؛ بحرانی، البرهان، ج3، ص245.
[5]. برقی، المحاسن، ج1، ص26؛ کلینی، الکافی، ج ٢، ص ٥٤ـ55.