مسأله122. نجاست هر چیز از سه راه ثابت میشود:
اول ـ آن كه خود انسان یقین یا اطمینان كند چیزی نجس است، و اگر گمان داشته باشد چیزی نجس است، لازم نیست از آن اجتناب نماید؛ بنابراین غذا خوردن در قهوهخانهها و مهمانخانههایی كه مردمان لاابالی و كسانی كه پاكی و نجسی را مراعات نمیكنند در آنها غذا میخورند، اگر انسان یقین یا اطمینان نداشته باشد، غذایی را كه
برای او آوردهاند نجس است، اشكال ندارد.
دوم ـ آن كه كسی كه چیزی در اختیار او است بگوید آن چیز نجس است، مثلاً همسر انسان یا نوكر یا كلفت بگوید ظرف یا چیز دیگری كه در اختیار او است، نجس میباشد.
سوم ـ آن كه دو مرد عادل بگویند چیزی نجس است، و نیز اگر یك نفر عادل هم بگوید چیزی نجس است، بنابر احتیاط لازم باید از آن چیز اجتناب كرد.
مسأله123. اگر به واسطه ندانستن مسأله، نجسبودن و پاكبودن چیزی را نداند، مثلاً نداند عرق جنب از حرام پاك است یا نه، باید مسأله را بپرسد؛ ولی اگر با این كه مسأله را میداند چیزی را شك كند پاك است یا نه، مثلاً شك كند آن چیز خون است یا نه، یا نداند كه خون پشه است یا خون انسان، پاك میباشد و تحقیق لازم نیست.
مسأله124. چیز نجسی كه انسان شك دارد پاك شده یا نه، نجس است و چیز پاك را اگر شك كند نجس شده یا نه، پاك است، و اگر هم بتواند نجسبودن یا پاكبودن آن را بفهمد، لازم نیست تفحص و تحقیق كند.
مسأله125. اگر بداند یكی از دو ظرفی كه از هر دو استفاده میكند نجس شده و نداند كدام است، باید از هر دو اجتناب كند ولی اگر یكی از دو لباسی كه از هر دو استفاده میكند نجس شده و نداند كدام است، میتواند دو نماز بخواند با هر لباس یك نماز، چنانچه میتواند از هر یك انتفاعات دیگر ببرد. بلی، اگر در یكی از آنها نماز بخواند، نمیتواند به آن اكتفا كند. چنانكه اگر با هر دو در یک زمان یك نماز بخواند، نماز او باطل است.