سه شنبه: 29/اسف/1402 (الثلاثاء: 9/رمضان/1445)

احكام قسم‌خوردن

مسأله 2679. اگر قسم بخورد كه كاری را انجام دهد یا ترك كند، مثلاً قسم بخورد كه روزه بگیرد، یا دود استعمال نكند، چنان‌چه عمداً مخالفت كند، باید كفاره بدهد یعنی، یك بنده آزاد كند، یا ده مسكین را اطعام كند یا ده فقیر را بپوشاند، و اگر این‌ها را نتواند، باید سه روز روزه بگیرد، و باید روزه پی‎درپی باشد.

مسأله 2680. قسم چند شرط دارد:

اول ـ كسی كه قسم می‎خورد، باید بالغ و عاقل باشد، و از روی قصد و اختیار قسم بخورد. پس قسم‌خوردن بچه و دیوانه و مست و كسی كه مجبورش كرده‎اند، درست نیست، و هم‌‌چنین است اگر در حال عصبانی‌بودن بی‎اختیار قسم بخورد.

دوم ـ كاری را كه قسم می‎خورد انجام دهد، باید حرام و مكروه نباشد، و كاری را كه قسم می‎خورد ترك كند، باید واجب و مستحب نباشد، و اگر قسم بخورد كه كار مباحی را به جا آورد، باید ترك آن در نظر مردم بهتر از انجامش نباشد، و نیز اگر قسم بخورد كار مباحی را ترك كند، باید انجام آن در نظر مردم بهتر از تركش نباشد.

سوم ـ به یكی از اسم‎های خداوند عالم قسم بخورد كه به غیر ذات مقدس او گفته نمی‎شود، مانند خدا و الله، و نیز اگر به اسمی قسم بخورد كه به غیر خدا هم می‎گویند، ولی به قدری به خدا گفته می‎شود كه هر وقت كسی آن اسم را بگوید، ذات مقدس حق در نظر می‎آید، مثل آن كه به خالق و رازق قسم بخورد، صحیح است.

چهارم ـ قسم را به زبان بیاورد و اگر بنویسد یا در قلبش آن را قصد كند، صحیح نیست، ولی آدم لال اگر با اشاره قسم بخورد، صحیح است.

پنجم ـ عمل‌كردن به قسم برای او ممكن باشد، و اگر موقعی كه قسم می‎خورد ممكن باشد، و بعداً از عمل به آن عاجز شود، از وقتی كه عاجز می‎شود، قسم او به هم می‎خورد، و نیز اگر عمل‌كردن به قسم به قدری مشقت پیدا كند كه نشود آن را تحمل كرد، و یا این

 

كه متعلق قسم در موقع عمل مرجوح یا حرام شود، قسم به هم می‎خورد، و همین‌طور است حكم در عهد و نذر.

مسأله 2681. اگر پدر، آنچه را فرزند قسم خورده به جا بیاورد، بگوید: به جا نیاور، و آنچه را قسم خورده به جا نیاورد، بگوید: به جا آور، قسم او بی‌اثر می‎شود.

مسأله 2682. اگر زن، بدون اجازه شوهر قسم بخورد، و شوهر كاری را كه زن قسم خورده به جا نیاورد، بگوید: به جا آور، یا قسم خورده به جا آورد، بگوید: به جا نیاور، قسم زن بی‌اثر می‎شود.

مسأله 2683. اگر انسان از روی فراموشی یا ناچاری به قسم عمل نكند، كفاره بر او واجب نیست؛ و هم‌چنین است اگر مجبورش كنند كه به قسم عمل ننماید، و قسمی كه آدم وسواسی می‎خورد، مثل این كه می‎گوید: والله الآن مشغول نماز می‎شوم؛ و به واسطه وسواس مشغول نمی‎شود، اگر وسواس او طوری باشد كه بی‎اختیار به قسم عمل نكند، كفاره ندارد.

مسأله 2684. كسی كه قسم می‎خورد، اگر حرف او راست باشد، قسم‌خوردن او مكروه است، و اگر دروغ باشد، حرام و از گناهان بزرگ می‎باشد، ولی اگر برای این كه خودش یا مسلمان دیگری را از شر ظالمی نجات دهد، قسم دروغ بخورد، اشكال ندارد، بلكه گاهی واجب می‎شود، اما اگر بتواند توریه كند، یعنی، موقع قسم‌خوردن طوری نیت كند كه دروغ نشود، بنابر احتیاط واجب باید توریه نماید، مثلاً اگر ظالمی بخواهد كسی را اذیت كند، و از انسان بپرسد كه او را ندیده‎ای، و انسان یك ساعت قبل او را دیده باشد، بگوید: او را ندیده‎ام؛ و قصد كند كه از پنج دقیقه پیش مثلاً ندیده‎ام.

 

موضوع: 
نويسنده: 
کليد واژه: