سه شنبه: 29/اسف/1402 (الثلاثاء: 9/رمضان/1445)

احكام ضامن‌شدن

مسأله 2319. اگر انسان بخواهد ضامن شود كه بدهی كسی را بدهد، ضامن‌شدن او در صورتی صحیح است كه به هر لفظی اگر چه عربی نباشد به طلبكار بگوید كه من ضامن شده‎ام طلب تو را بدهم، و طلبكار هم رضایت خود را بفهماند، ولی راضی‌بودن بدهكار شرط نیست.

مسأله 2320. ضامن و طلبكار باید مكلف و عاقل باشند، و كسی هم آنان را مجبور نكرده باشد و نیز باید سفیه نباشند، یعنی مال خود را در كارهای بیهوده مصرف نكنند، و طلبكار از تصرف در مالش شرعاً ممنوع نباشد، ولی این شرط‎ها در بدهكار نیست، مثلاً اگر كسی ضامن شود كه بدهی بچه یا دیوانه را بدهد صحیح است.

مسأله 2321. هر گاه برای ضامن‌شدن خودش شرطی قرار دهد، مثلاً بگوید: اگر بدهكار قرض تو را نداد من می‎دهم؛ ضامن‌شدن او باطل است.

مسأله 2322. كسی كه انسان ضامن بدهی او می‎شود باید بدهكار باشد. پس اگر كسی بخواهد از دیگری قرض كند، تا وقتی قرض نكرده، انسان نمی‎تواند ضامن او شود.

مسأله 2323. در صورتی انسان می‎تواند ضامن شود كه طلبكار و بدهكار و جنس بدهی همه معین باشد. پس اگر دو نفر از كسی طلبكار باشند و انسان بگوید: من ضامن هستم كه طلب یكی از شماها را بدهم؛ چون معین نكرده كه طلب كدام را می‎دهد، ضامن‌شدن او باطل است، و نیز اگر كسی از دو نفر طلبكار باشد، و انسان بگوید: من ضامن هستم كه طلب یكی از آن دو نفر را به تو بدهم؛ چون معین نكرده كه بدهی كدام را می‎دهد، ضامن‌شدن او باطل می‎باشد، و هم‌چنین اگر كسی از دیگری، مثلاً ده من گندم و ده تومان پول طلبكار باشد، و انسان بگوید: من ضامن یكی از دو طلب تو هستم؛ و معین نكندكه ضامن‌گندم است یا ضامن پول، صحیح نیست.

 

مسأله 2324. اگر طلبكار ذمه ضامن را از تمام طلب خود برئ كند، ضامن نمی‎تواند از بدهكار چیزی بگیرد، و اگر از مقداری برئ كند، نمی‎تواند آن مقدار را مطالبه نماید.

مسأله 2325. اگر انسان ضامن شود كه بدهی كسی را بدهد، نمی‎تواند از ضامن‌شدن خود برگردد.

مسأله 2326. ضامن و طلبكار می‎توانند شرط كنند كه هر وقت بخواهند ضامن‌بودن ضامن را به هم بزنند.

مسأله 2327. هرگاه انسان در موقع ضامن‌شدن بتواند طلب طلبكار را بدهد اگر چه بعد فقیر شود، طلبكار نمی‎تواند ضامن‌بودن او را به هم بزند و طلب خود را از بدهكار اول مطالبه نماید، و هم‌چنین است اگر در آن موقع نتواند طلب او را بدهد ولی طلبكار بداند و به ضامن‌شدن او راضی شود.

مسأله 2328. اگر انسان در موقعی كه ضامن می‎شود، نتواند طلب طلبكار را بدهد و طلبكار در آن وقت نداند و بعد ملتفت شود، می‎تواند ضامن‌بودن او را به هم بزند، و اگر پیش از آن كه طلبكار ملتفت شود، ضامن قدرت پیدا كرده باشد احتیاط لازم این است كه طلبكار ضمانت را به هم نزند.

مسأله 2329. اگر كسی بدون اجازه بدهكار ضامن شود كه بدهی او را بدهد، نمی‎تواند چیزی از او بگیرد.

مسأله 2330. اگر كسی با اجازه بدهكار ضامن شود كه بدهی او را بدهد، می‎تواند مقداری را كه ضامن شده پس از پرداخت آن از او مطالبه نماید، ولی اگر به جای جنسی كه بدهكار بوده، جنس دیگری به طلبكار او بدهد، نمی‎تواند چیزی را كه داده از او مطالبه نماید، مثلاً اگر ده من گندم بدهكار باشد و ضامن، ده من برنج بدهد، نمی‎تواند برنج را از او مطالبه نماید، اما اگر خودش راضی شود كه برنج بدهد اشكال ندارد.

 

موضوع: 
نويسنده: 
کليد واژه: