مسأله692. تیمم به خاك و ریگ و كلوخ و سنگ صحیح است، ولی احتیاط مستحب آن است كه اگر خاك ممكن باشد به چیز دیگر تیمم نكند، و اگر خاك نباشد، با ریگ، و اگر ریگ نباشد، با كلوخ، و چنانچه كلوخ هم نباشد، با سنگ تیمم نماید.
مسأله693. تیمم بر سنگ گچ و سنگ آهك صحیح است، و با بودن چیزی كه تیمم بر آن صحیح است، احوط آن است كه به گچ و آهك پخته تیمم نكند.
مسأله694. اگر خاك و ریگ و كلوخ و سنگ پیدا نشود، باید به گرد و غباری كه در فرش و لباس و مانند اینها نشسته اگر ظاهر است تیمم كند و اگر گرد و غبار آنها ظاهر نیست، ولی وقتی دست به آن میزنند گرد برمیخیزد، احتیاط جمع بین تیمم به آن و تیمم به گل است و چنانچه اصلا گرد پیدا نشود، باید به گل تیمم كند و اگر گل هم پیدا نشود، احتیاط آن است كه نماز را بدون تیمم بخواند ولی واجب است بعداً قضای آن را به جا آورد.
مسأله695. اگر بتواند با تكاندن فرش و مانند آن خاك تهیه كند، تیمم به گرد باطل است، و اگر بتواند گل را خشك كند و از آن خاك تهیه نماید، تیمم به گل باطل میباشد.
مسأله696. كسی كه آب ندارد اگر برف یا یخ داشته باشد، چنانچه ممكن است، باید آن را آب كند و با آن وضو بگیرد یا غسل نماید، و اگر ممكن نیست و چیزی هم كه تیمم به آن صحیح است ندارد، احتیاط آن است كه با برف یا یخ، اعضای وضو یا غسل را نمناك كند، و اگر این هم ممكن نیست به یخ یا برف تیمم نماید، ولی در هر دو صورت نمازی را كه خوانده باید قضا كند.
مسأله697. اگر خاك و ریگ با چیزی، مانند كاه -كه تیمم به آن باطل است- مخلوط شود، نمیتوان به آن تیمم كرد، ولی اگر آن چیز به قدری كم باشد كه در خاك یا ریگ از بینرفته حساب شود، تیمم به آن خاك و ریگ صحیح است.
مسأله698. اگر چیزی ندارد كه بر آن تیمم كند، چنانچه ممكن است، باید به خریدن و مانند آن تهیه نماید.
مسأله699. تیمم به دیوار گلی صحیح است، و احتیاط مستحب آن است كه با بودن زمین یا خاك خشك، به زمین یا خاك نمناك تیمم نكند.
مسأله700. چیزی كه بر آن تیمم میكند، باید پاك باشد، و اگر چیز پاكی كه تیمم به آن صحیح است ندارد، احتیاط آن است كه نماز را بیتیمم بخواند، ولی واجب است بعد قضای آن را به جا آورد.
مسأله701. اگر یقین داشته باشد كه تیمم به چیزی صحیح است و به آن تیمم نماید، بعد بفهمد تیمم به آن باطل بوده، نمازهایی را كه با آن تیمم خوانده، باید دوباره بخواند.
مسأله702. چیزی كه بر آن تیمم میكند، مكان آن چیز باید غصبی نباشد. پس اگر بر خاك غصبی تیمم كند، یا خاكی را كه مال خود او است بیاجازه در ملك دیگری بگذارد و بر آن تیمم كند، باطل است.
مسأله703. تیمم در فضای غصبی باطل است. پس اگر در ملك خود، دستها را به زمین بزند، و بیاجازه داخل ملك دیگری شود و دستها را به پیشانی بكشد باطل است.
مسأله704. تیمم به چیز غصبی، یا در فضای غصبی، یا بر چیزی كه در ملك غصبی است، در صورتی باطل است كه انسان بداند غصب است، و عمداً تیمم كند و چنانچه نداند یا فراموش كرده باشد، تیمم صحیح است، ولی اگر چیزی را خودش غصب كند و فراموش كند كه غصب كرده و بر آن تیمم كند، یا ملكی را غصب نماید و فراموش كند كه غصب كرده و چیزی را كه بر آن تیمم میكند در آن ملك بگذارد، یا در فضای آن ملك تیمم نماید، باطل است.
مسأله705. كسی كه در جای غصبی حبس است، اگر آب و خاك آنجا غصبی است، باید با تیمم نماز بخواند.
مسأله706. مستحب است چیزی كه بر آن تیمم میكند، گردی داشته باشد كه به دست بماند، و بعد از زدن دست بر آن، مستحب است دست را بتكاند كه گرد آن بریزد.
مسأله707. تیمم به زمین گود و خاك جاده و زمین شورهزاری كه نمك روی آن را نگرفته، مكروه است، و اگر نمك روی آن را گرفته باشد، باطل است.