مسأله 1807. اگر از معدن طلا، نقره، سرب، مس، آهن، نفت، ذغال سنگ، فیروزه، عقیق، زاج، نمك و معدنهای دیگر چیزی به دست آورد، در صورتی كه به مقدار نصاب باشد، باید خمس آن را بدهد.
مسأله 1808. نصاب معدن، 15 مثقال معمولی طلای سكهدار است، كه مساوی با بیست مثقال شرعی است، یعنی اگر قیمت چیزی را كه از معدن بیرون آورده به 15 مثقال طلا برسد، باید خمس آن را بدهد، و احتیاط آن است كه مخارجی را كه برای به دستآوردن مصرف كرده، در مقام احتساب نصاب كم نكند، و در مقام ادای خمس آنچه را پس از كمكردن این مخارج باقی میماند، بدهد.
مسأله 1809. استفادهای كه از معدن برده، اگر قیمت آن به 15 مثقال طلا نرسد، خمس آن در صورتی لازم است كه به تنهایی یا با منافع دیگر كسب او از مخارج سالش زیاد بیاید.
مسأله 1810. احتیاط لازم در گل سرشور و گچ و آهك و گل سرخ اگر به حد نصاب برسد، دادن خمس است پیش از خارجكردن مؤونه سال، و اگر كمتر از نصاب باشد، حكم سایر منافع سال را دارد.
مسأله 1811. كسی كه از معدن چیزی به دست میآورد، باید خمس آن را بدهد؛ چه معدن روی زمین باشد، یا زیر آن، در زمینی باشد كه ملك است، یا در جایی باشد كه مالك ندارد.
مسأله 1812. اگر نداند قیمت چیزی را كه از معدن بیرون آورده به 15 مثقال طلا میرسد یا نه، باید به وزنكردن یا از راه دیگر، قیمت آن را معلوم كند.
مسأله 1813. اگر چند نفر چیزی از معدن بیرون آورند، چنانچه قیمت آن به 15 مثقال طلا برسد اگر چه سهم هر كدام آنها این مقدار نباشد، بنابر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهند.
مسأله 1814. اگر معدنی را كه در ملك دیگری است بدون اجازه او بیرون آورد، آنچه از آن به دست میآید، مال صاحب ملك است، و چون صاحب ملك برای بیرونآوردن آن خرجی نكرده، اگر به حد نصاب برسد باید خمس تمام آنچه را كه از معدن بیرون آمده بدهد.