مسأله648. نبش قبر مسلمان، یعنی شكافتن قبر او، اگر چه طفل یا دیوانه باشد، حرام است، ولی اگر بدنش از بین رفته و خاك شده باشد، اشكال ندارد.
مسأله649. نبش قبر امامزادهها و شهدا و علما و صلحا اگر چه سالها بر آن گذشته باشد، حرام است.
مسأله650. شكافتن قبر در نه مورد حرام نیست، بلكه در بعضی از آنها واجب است:
اول ـ آن كه میت در زمین غصبی دفن شده باشد و مالك زمین راضی نشود كه در آنجا بماند.
دوم ـ آن كه كفن یا چیز دیگری كه با میت دفن شده، غصبی باشد و صاحب آن راضی نشود كه در قبر بماند، و همچنین است اگر چیزی از مال خود میِّت كه به ورثه او رسیده،
با او دفن شده باشد و ورثه راضی نشوند كه آن چیز در قبر بماند، ولی اگر وصیت كرده باشد كه دعا یا قرآن یا انگشتری را با او دفن كنند، برای بیرونآوردن اینها نمیتوانند قبر را بشكافند مگر آن كه زیادتر از ثلث باشد و ورثه امضا نكرده باشند.
سوم ـ آن كه میت بیغسل یا بیكفن دفن شده باشد، یا بفهمند غسلش باطل بوده، یا به غیر دستور شرع كفن شده، یا در قبر او را رو به قبله نگذاشتهاند، ولی اگر نبش در این صورت باعث هتك میت و اذیت مردم شود، جایز نیست.
چهارم ـ آن كه برای ثابتشدن حقی بخواهند بدن میت را ببینند.
پنجم ـ آن كه میت را در جایی كه بیاحترامی به او است، مثل قبرستان كفار، یا جایی كه كثافت و خاكروبه میریزند، دفن كرده باشند.
ششم ـ آن كه برای یك مطلب شرعی كه اهمیت آن از شكافتن قبر بیشتر است، قبر را بشكافند، مثلاً بخواهند بچه زنده را از شكم زن حاملهای كه دفنش كردهاند بیرون آورند.
هفتم ـ آن كه بترسند درندهای بدن میت را پاره كند، یا سیل او را ببرد، یا دشمن بیرون آورد.
هشتم ـ آن كه قسمتی از بدن میت با او دفن نشده باشد، احتیاط لازم آن است كه آن قسمت از بدن را طوری در قبر بگذارند كه بدن میت دیده نشود.
نهم ـ آن كه میت را بخواهند به یكی از مشاهد مشرفه نقل كنند كه جواز در این صورت نیز مشروط به این است كه نبش، باعث هتك میت نشود.