مسأله 2298. اگر انسان طلبكار خود را حواله دهد كه طلبش را از دیگری بگیرد و طلبكار و آن دیگری قبول نمایند، كسی كه به او حواله شده بدهكار میشود، و دیگر طلبكار نمیتواند از بدهكار اولی مطالبه نماید.
مسأله 2299. بدهكار و طلبكار و كسی كه به او حواله شده در صورتی كه مدیون نباشد، باید مكلف و عاقل باشند و كسی آنان را مجبور نكرده باشد و نیز باید سفیه نباشند، یعنی مال خود را در كارهای بیهوده مصرف نكنند، و همچنین باید محجور «كسی كه حاكم شرع او را از تصرف در مالش ممنوع كرده» نباشند، ولی اگر حواله بر كسی كه مدیون نیست داده شود، اگر حوالهدهنده و كسی كه به او حواله شده مهجور باشند، اشكال ندارد.
مسأله 2300. حواله در صورتی صحیح است كه كسی كه بر او حواله میشود اگر بدهكار نیست قبول نماید، و همچنین اگر بدهكار باشد و غیر آن جنسی را كه بدهكار است به او حواله دهند، مثلاً اگر جو بدهكار است، گندم حواله كنند، در صورتی صحیح است كه قبول نماید، بلكه احتیاط مستحب این است كه اگر همان جنسی را كه بدهكار است هم به او حواله نمایند، قبول كند.
مسأله 2301. موقعی كه انسان حواله میدهد باید بدهكار باشد. پس اگر بخواهد از كسی قرض كند، تا وقتی از او قرض نكرده نمیتواند او را به كسی حواله دهد كه آنچه را بعداً قرض میدهد از آن كس بگیرد.
مسأله 2302. حوالهدهنده و طلبكار باید مقدار حواله و جنس آن را بدانند. پس اگر مثلاً ده من گندم و ده تومان پول به یكنفر بدهكار باشد و به او بگوید كه یكی از دو طلب خود را از فلانی بگیر و آن را معین نكند، حواله درست نیست.
مسأله 2303. اگر بدهی واقعاً معین باشد ولی بدهكار و طلبكار در موقع حوالهدادن، مقدار آن یا جنس آن را ندانند حواله صحیح است، مثلاً اگر طلب كسی را در دفتر نوشته باشد و پیش از دیدن دفتر حواله بدهد و بعد دفتر را ببیند و به طلبكار مقدار طلبش را بگوید، حواله صحیح میباشد.
مسأله 2304. طلبكار میتواند حواله را قبول نكند، اگر چه كسی كه به او حواله شده فقیر نباشد، و در پرداختن حواله هم كوتاهی ننماید.
مسأله 2305. اگر بر كسی حواله بدهد كه بدهكار نیست، چنانچه او حواله را قبول كند، پیش از پرداختن حواله نمیتواند مقدار حواله را از حوالهدهنده بگیرد، ولی اگر طلبكار طلب خود را به مقدار كمتری صلح كند، كسی كه حواله را قبول كرده میتواند تمام مقدار حوالهشده را از حوالهدهنده مطالبه نماید.
مسأله 2306. بعد از آن كه حواله درست شد، حوالهدهنده و كسی كه به او حواله شده، نمیتوانند حواله را به هم بزنند، و هر گاه كسی كه به او حواله شده در موقع حواله فقیر نباشد، اگر چه بعداً فقیر شود، طلبكار نمیتواند حواله را به هم بزند، و همچنین است اگر موقع حواله فقیر باشد و طلبكار بداند فقیر است، ولی اگر نداند فقیر است و بعد بفهمد، اگر چه در آن وقت مالدار شده باشد، طلبكار میتواند حواله را به هم بزند و طلب خود را از حوالهدهنده بگیرد.
مسأله 2307. اگر بدهكار و طلبكار و كسی كه به او حواله شده، «در صورتی كه قبول او در صحت حواله معتبر باشد» یا یكی از آنان برای خود حق به همزدن حواله را قرار دهند، مطابق قراری كه گذاشتهاند، میتوانند حواله را به هم بزنند.
مسأله 2308. اگر حوالهدهنده خودش طلب طلبكار را بدهد، چنانچه به خواهش كسی كه به او حواله شده و مدیون حوالهدهنده بوده است، داده است، میتواند چیزی را كه داده از او بگیرد و اگر بدون خواهش او داده، یا این كه او مدیون حوالهدهنده نبوده، نمیتواند چیزی را كه داده از او مطالبه نماید.