ادعای تناقض و ناهماهنگی در روایات شیعه
س. شیخ طوسى در مقدمه تهذیب‌الاحکام مى‌گوید: «یکى از دوستان در مورد تباین، تضاد و تناقضى که در احادیث اصحاب ماست که هیچ روایتى نیست مگر آن که در مقابل آن روایتى مخالف با آن نباشد، با من مذاکره کرد و چنان این احادیث مخالف همدیگرند که از بزرگ‌ترین اعتراضات مخالفان ما بر مذهب ما همین تضادّ اخبار و روایات است...».
این چه حرفی است كه بزرگان شیعه می‌زنند و چگونه به روایات متضاد استناد می‌كنند؟
ج. این صورت در روایات اهل‌سنّت بیشتروبیشتر است، مثل بخاری که صحیح خود را از بین ششصدهزار حدیث استخراج کرده[1]، همین عقیده را نسبت به روایات داشته است، حتّی روایاتی را که با مذهب و سیاست خلفا معارض می‌شده یا در فضایل اهل‌بیت(علیهم‌السلام) بوده ترک کرده‌اند.
شیوخ بزرگشان و محدّثین آنها یکدیگر را جرح نموده‌اند و روایات را از اعتبار ساقط کرده‌اند.
امّا مطلبی که شیخ طوسی در مقدمه تهذیب‌الاحکام بیان نموده، تضاد و تخالف ظاهری است که بیشتر افراد در مراجعه به روایات به اشتباه می‌افتند و گمان خلاف
می‌کنند. شیخ و دیگران با توضیحاتی که می‌دهند و مدلول روایات را بررسی می‌نمایند، این توهّم را - که برای اشخاص ناوارد پیش می‌آید - رفع نموده‌اند.
این تعارضات در روایات شیعه، تعارض حقیقی نیست، مثلاً یکی از تعارضات ظاهری، تعارض به اطلاق و تقیید و یکی تعارض به عام و خاص و تعارض به اجمال و تفصیل و یکی که خیلی زیاد است تعارض بین حقیقت و مجاز است و الّا غرض شیخ این نیست که - العیاذ بالله - پیغمبر اکرم(ص) یا اوصیا و ائمه(علیهم‌السلام) تناقض‌گویی داشته‌اند.
این توهّم که برای اشخاص بی‌اطلاع نسبت به قرآن مجید هم پیش آمده و اشخاص مغرض آن را مطرح کرده‌اند، که بالخصوص علما در ردّ این توهّم نسبت به قرآن مجید کتاب‌های مخصوص و علمی نوشته‌اند.
[1]. خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج2، ص9؛ ابن‌عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج52، ص72؛ مزی، تهذیب‌الکمال، ج24، ص442؛ ذهبی، سیر أعلام‌النبلاء، ج12، ص402؛ همو، تاریخ‌الاسلام، ج19، ص249.